Alan Turing kraakte de Enigmacode in WOII en is de grondlegger van de informatica en kunstmatige intelligentie. Op 23 juni werd hij precies 100 jaar geleden geboren.
Alan Turing had een tragisch leven. Hij werd chemisch gecastreerd toen hij bekende homoseksueel te zijn en stierf een aantal jaar later onder verdachte omstandigheden door arsenicumvergiftiging. Toch legde deze man in zijn jongere jaren de basis voor kunstmatige intelligentie en informatica. KIJK staat hier kort bij stil.
Codes kraken
De Enigma was een machine waarmee berichten konden worden gecodeerd en terugvertaald. De Nazi’s gebruikten Enigma voor communicatie in het leger tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Britten richtten het project ULTRA op, waar Turing deel van uitmaakte, om de Enigmacode te kraken. Turing ontdekte dat het grote aantal combinaties die de fabrikant claimde in werkelijkheid veel kleiner was. Met behulp van Bombe, een decodeermachine gemaakt door Turing en Gordon Welchman, werd de Enigmacode gekraakt. Deze prestatie speelde een grote rol in het verloop van WOII.
De eerste computer
Toen Turing 24 jaar oud was, legde hij de basis voor de informatica met zijn artikel ‘On computable numbers’. Daarin beschreef hij hoe je logica kon omzetten in mechanische handelingen. De Turingmachine was geboren en werd gezien als een apparaat dat het denkwerk van andere machines kon overnemen. Dit was het begin van de computer.
Ter ere van Turing heeft de Universiteit van Amsterdam een tentoonstelling over Alan Turing samengesteld en een Turingmachine gemaakt van LEGO:
Test kunstmatige intelligentie
Kunnen machines denken? Turing bedacht een manier om te testen of een machine intelligent is. Dat gaat als volgt: een jury moet gesprekken voeren met een mens en een machine, zonder ze te zien. Zodra de jury geen onderscheid kan maken tussen mens en machine, heb je te maken met een intelligent programma.
Op basis van deze test wordt elk jaar de Loebnerprijs uitgereikt aan de meest menselijke chatbot. Maar tot nu toe is geen enkele programma erin geslaagd de jury te misleiden. Zo ging chatbot Toni bijvoorbeeld de mist in:
Jurylid: “Wat is groter, jouw hoofd of de zon?”
Toni: “Grotere borsten?”
Meer over Turing en kunstmatige intelligentie lees je in de rubriek ‘In 5 minuten… A.I.’, te vinden in KIJK 7/2012.
Bronnen: Loebner Prize, CWI.nl
Beeld: Jon Callas/CC BY 2.0