Astronomen hebben een ster ontdekt die én heel weinig weegt, én extreem weinig elementen zwaarder dan helium bevat. Probleem is: zo’n soort ster zou niet moeten kunnen bestaan.

De ster SDSS J102915+172927 is met zijn leeftijd van 13 miljard jaar sowieso een van de oudste sterren ooit waargenomen. Maar hij trekt onder astronomen vooral de aandacht om een andere reden: hij weegt minder dan de zon en bestaat bijna volledig uit waterstof en helium, de twee lichtste elementen van het periodiek systeem. Of, zoals sterrenkundigen het formuleren: hij bevat extreem weinig metalen. (Sterrenkundigen hebben de eigenaardigheid alle elementen zwaarder dan helium ‘metalen’ te noemen.)

Lichte ster, weinig metalen… Tja, kan gebeuren, zul je waarschijnlijk schouderophalend denken. Maar dat is het hem nu juist: volgens de huidige theorieën over stervorming kan dat juist niet! Het idee is namelijk dat een ster die minder dan 0,8 keer zoveel weegt als de zon alleen kan ontstaan uit een wolk materie als die wolk genoeg metalen bevat, zuurstof en koolstof in het bijzonder. En die elementen zouden vervolgens ook in die ster moeten belanden. Het feit dat het stokoude lichtgewicht SDSS J102915+172927 nauwelijks metalen bevat, plaatst hem dan ook in de ‘verboden zone’ van de gangbare stervormingstheorieën. Theorieën die dus, als deze waarnemingen kloppen, niet het hele verhaal kunnen zijn.

Bovendien melden de betrokken sterrenkundigen in hun in Nature gepubliceerde artikel dat ze verwachten dat SDSS J102915+172927 lang niet de enige van zijn soort zal blijken te zijn. De ‘verboden zone’ zou dus weleens allesbehalve leeg kunnen zijn…

Bronnen: Nature (PDF via ESO), ESO

Beeld: ESO/Digitized Sky Survey 2