De kiwi stamt niet af van de emoe, maar van de inmiddels uitgestorven olifantsvogel. En dat wijst erop dat loopvogels ooit hebben kunnen vliegen.

Onderzoekers van de Universiteit van Adelaide hebben het DNA van de uitgestorven olifantsvogel uit Madagaskar onder de loep genomen. Dit DNA blijkt opvallend veel overeenkomsten te hebben met de Nieuw-Zeelandse kiwi en brengt zo meer duidelijkheid over de evolutie van de loopvogels. Dit staat deze week gepubliceerd in het tijdschrift Science.

De nauwe genetische relatie tussen de loopvogel uit Madagaskar en die uit Nieuw-Zeeland is verbazingwekkend. De twee ver uitelkaar liggende gebieden zijn lang geleden alleen via Australië en Antarctica met elkaar verbonden geweest. Volgens de onderzoekers moeten de loopvogels daardoor de oversteek wel vliegend hebben gemaakt, want lopend is dat praktisch onmogelijk. Met deze resultaten kan de theorie dat verschillende loopvogels compleet geïsoleerd ontstonden de prullenbak in.

Het skelet van een volwassen kiwi bij een ei van de olifantsvogel.

Waarom loopvogels groot zijn

Het onderzoeksteam kon daarnaast uit het DNA van de olifantsvogel achterhalen in welke periode de vliegende voorlopers van de loopvogels zich van elkaar scheiden. Dit was net na het uitsterven van de dinosauriërs en net voordat de zoogdieren groot werden. Hierdoor hebben veel loopvogels kunnen uitgroeien tot behoorlijk grote planteneters; denk bijvoorbeeld aan de struisvogel.

De kiwi was waarschijnlijk net te laat. In Nieuw-Zeeland zat al een andere grote planteneter (de moa), waardoor de kiwi relatief klein moest blijven.

Kiwi toch niet Australisch

In de jaren negentig toonde een onderzoek van dezelfde wetenschappers nog aan dat dichtstbijzijnde soort van de kiwi de Australische emoe was. Dit was best schokkend nieuws voor de Nieuw-Zeelanders; hun nationale symbool bleek oorspronkelijk afkomstig te zijn uit Australië. Gelukkig voor hen is dit nu rechtgezet.

Bronnen: Science, University of Adelaide via EurekAlert!

Tekst: Tom Gerrits

Beeld: Hannes Grobe/CC BY-SA 2.5, Kyle Davis en Paul Scofield