Je hoort hoogspanningsleidingen weleens knetteren. Alsof er een eitje wordt gebakken. Maar waardoor maken de masten geluid?

Geknetter, gebrom, gesis en gezoem zijn normale verschijnselen bij bovengrondse hoogspanningslijnen. Het geluid heeft verschillende oorzaken. Hoogspanningslijnen in Nederland en België hebben een spanning van 50.000 tot 380.000 volt en werken met wisselstroom: de stroom in elke draad verandert honderd keer per seconde van richting. De elektrische en magnetische velden in de draden en de isolators veranderen mee en laten de componenten een klein beetje vervormen, waardoor gebrom ontstaat.

Opspattende druppels

Een sterkere ‘geluidsbron’ is lekstroom. Hans Nienhuis van Hoogspanningsnet.com vertelt: “Als de isolators nat worden, loopt er een klein beetje stroom door het laagje water heen. Dat wordt verhit, gaat koken en vervolgens spatten de druppels lawaaierig uiteen.”

Ook bij droog weer kan een hoogspanningslijn geluid maken. Dat wordt dan veroorzaakt door zogenoemde deelontladingen, waarbij in het elektrisch veld rondom een hoogspanningskabel heel plaatselijk eventjes doorslag (vonkvorming) ontstaat. “Elke deelontlading geeft een kleine ‘pets’ en als het aantal deelontladingen groot is, groeien de losse ‘knettertjes’ aan elkaar tot een knisperend geluid dat wel wat lijkt op het bakken van een ei”, zegt Nienhuis.

Ionisatie

Ten slotte is er nog het fenomeen ionisatie. Elektrische velden hebben de neiging om zich bij voorkeur op te houden in en vlakbij puntige objecten. In en rondom de beugels en isolators waarmee de draden aan de masten hangen, kan de veldsterkte zo hoog oplopen dat de lucht plaatselijk ioniseert (opsplitst in elektrisch geladen deeltjes). Dat geeft niet alleen een ruisend geluid, maar soms ook aanleiding tot nog meer deelontladingen. Al deze dingen bij elkaar veroorzaken het geluid dat we soms vanaf de grond kunnen horen.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl! Deze vraag kon je vinden in KIJK 8/2017.

Lees ook: 

• Vuurspuwende drone brandt afval uit hoogspanningsnet
• Kun je windturbines op hoogspanningsmasten plaatsen?

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!