Meer dan bij andere bloemen lijkt de omgeving van een boterbloem altijd in een gouden gloed te baden. Boterbloemen weten hun kleur dan ook uitzonderlijk goed te projecteren. Maar hoe?

Houd een boterbloem onder je kin en hij zal je vertellen of je van boter houdt door zijn gouden gloed op je huid te werpen. Een leuk kindertrucje, dat wel een vraag oproept. Waarom lukt dit met een boterbloem zo goed en met andere bloemen zoals een roos vele malen minder? Wetenschappers van Cambridge vonden het antwoord in de speciale rozetbladeren van de boterbloem.

De bloemblaadjes van de boterbloem zitten vol carotenoïden: pigmentcellen die alleen het gele deel van het lichtspectrum weerkaatsen en andere kleuren absorberen. Dit verklaart de gele kleur, maar niet de gloed die de bloem uitstraalt. Waar die gloed dan wel vandaan komt, ontdekte natuurkundige Ullrich Steiner door de boterbloem te ontmantelen. Daarbij kwam hij erachter dat de blaadjes uit twee lagen bestaan met ertussen een luchtzakje. De bovenste laag bestaat uit zeer platte cellen die licht als een spiegel reflecteren, in plaats van het diffuus te verstrooien zoals de meeste andere bloemen doen. Het luchtzakje reflecteert het licht dat toch dieper het blad doordringt alsnog en versterkt daardoor de unieke gloed. Er blijft dan weinig licht over dat de onderste zetmeellaag bereikt, die het licht net als rozenbladeren zou verstrooien.

Boterbloemen spiegelen niet alleen hun gele kleur uitzonderlijk goed, maar ook ultraviolet licht. Bijen gebruiken dit licht om te navigeren en boterbloemen vallen voor hen dus extra op. Deinend in de wind vormen zij flitsende bakens voor de bijen en lopen zij duidelijk met hun stuifmeel te koop, wat de kans op bestuiving sterk vergroot.

Bronnen: Journal of The Royal Society Interface, University of Cambridge, New Scientist

Beeld: Jim Mead/CC BY-SA 2.0