Mieren mogen klein zijn, wij mensen kunnen nog het een en ander van ze leren. Zo blijken de pientere insecten vrijwel nooit in de file te staan.

Wat krijg je als te veel mensen tegelijkertijd via dezelfde weg van A naar B willen? Juist, file. Of het nou tijdens de rit naar of van je werk is, richting vakantiebestemming, of op weg naar familie en vrienden tijdens feestdagen – met te veel auto’s tegelijkertijd zit het er dik in dat de potdicht komt te zitten.

Mieren, op hun drukbezochte ‘feromonenwegen’, staan zelden in de file, zo schrijven onderzoekers van onder meer het CNRS in eLife. Ze toonden aan dat de kleine insecten het zelfs bij hevige drukte voor elkaar spelen in beide richtingen een constante mierenstroom op gang te houden.

Lees ook:

• Vuurmieren leren ons dat luiheid ook goed kan zijn
• Mieren genezen gewonde soortgenoten met hun speeksel

Mierendichtheid

Mens en mier zijn een paar van de weinige dieren die aan ‘tweerichtingsverkeer’ doen. Maar in tegenstelling tot ons komen mieren – die bijvoorbeeld heen en weer rennen tussen nest en voedselbron – zelden vast te staan. Om te achterhalen hoe de insecten dat doen, nam het team de Argentijnse mier (Linepithema humile) onder de loep.

De onderzoekers stelden de mieren bloot aan 170 verschillende ‘filedichtheden’; de hoeveelheid mieren per oppervlak. Zo lieten ze 400 tot 25.600 mieren over bruggetjes (5, 10, of 20 mm breed) tussen nest en voedselbron lopen. De onderzoekers maten de stroom, de snelheid van de mieren en de hoeveelheid botsingen.

Stroomversnelling

Wat bleek: opstoppingen bleven uit – zelfs als de dichtheid toenam, bleef de mierenstroom constant. “Als de dichtheid op het pad toeneemt, lijken de mieren lokaal de drukte in te schatten, en passen ze hun snelheid zo aan dat de stroom niet tot een halt komt”, leggen de auteurs uit.

Zo zag het team dat als het redelijk druk was, de mieren hun pas versnelden tot een maximale stroom of capaciteit (hoeveelheid mieren per oppervlakte) bereikt was. Bij een overvolle brug daarentegen, vertraagden de insecten om tijdrovende botsingen te voorkomen en bleken andere mieren pas ‘in te voegen’ als het weer wat rustiger op de weg was.

Filmpje van mieren over een 5 mm brede brug waarbij de mate van uitgaande en binnenkomende mieren in evenwicht is:

Gemeenschappelijk doel

Hoewel er meer onderzoek nodig is om de exacte mechanismen achter de constante mierenstroom te achterhalen, is een ding duidelijk. De efficiëntie van de mieren (op de weg) heeft iets te maken met hun gezamenlijk doel; het in leven houden van de kolonie. Daarvoor moeten ze er samen voor zorgen dat er zoveel mogelijk voedsel bij het nest komt – en daar draagt een gestroomlijnde infrastructuur natuurlijk aan bij.

Bronnen: eLife, Science Daily, ScienceAlert

Beeld: Poissonnier et al., 2019/eLife

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!