Ornithologen stuitten op een goudmijn toen ze drie Indonesische eilandjes onder de loep namen. Er bleken tien nog onbekende vogelsoorten te leven.

Verstopt in de bossen van de afgelegen, tropische eilandjes Taliabu, Peleng en Batudaka, voor de kust van het Indonesische Sulawesi, hebben onderzoekers een heel bijzondere ontdekking gedaan. Tijdens een zes weken durende expeditie spotten ze maar liefst tien nog niet eerder beschreven zangvogels. De ontdekking, zo schrijven de onderzoekers in vakblad Science is de grootste in meer dan een eeuw.

Lees ook:

• ‘Insecticiden medeverantwoordelijk voor afname zangvogels’
• Bijzondere vogel is mannetje én vrouwtje

Vogelsoorten

Met pakweg 11.000 beschreven soorten, zijn vogels zijn misschien wel de best gedocumenteerde diergroep ter wereld. En hoewel men vermoedt dat er nog duizenden onbekend zijn, worden er sinds 1999 wereldwijd elk jaar maar vijf à zes nieuwe soorten in kaart gebracht.

Dat maakt de ontdekking van de onderzoekers, verbonden aan de Nationale Universiteit van Singapore (NUS) en het Indonesische wetenschapsinstituut (LIPI) dus een heel bijzondere. Ze vonden namelijk niet alleen vijf nieuwe soorten en vijf nieuwe ondersoorten in een tijdspanne van zes weken, ze spotten al deze zangvogels in een relatief kleine gebied.

Isolatie

Dat was geen toeval. De onderzoekers, onder leiding van Frank Rheindt, kozen juist deze eilandjes omdat ze de kans groot achtten er nieuwe soorten tegen te komen. Het trio, Taliabu, Peleng en Batudaka, tussen Sulawesi en de Molukken, zijn namelijk relatief weinig bestudeerd. Bovendien zijn ze omgeven door diep zeewater, waardoor isolatie van het leven op de eilandjes groot is.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Afgesloten door de diepte wateren die de eilanden omcirkelen, is er weinig uitwisseling tussen de eilandbewoners en organismen van het vaste land of andere eilanden. Zonder die uitwisseling, ontstaan er potentieel veel endemische soorten – soorten die nergens anders voorkomen.

Van tjiftjaf tot vliegenvanger

Uit verdere analysen, zowel op genetisch als op fenotypisch vlak (uiterlijke kenmerken), bleken tien van de vogels die de onderzoekers tijdens hun expeditie vonden, nog niet eerder beschreven te zijn. Negen van de tien, vijf soorten en vier ondersoorten, zoals de Taliabu Grasshopper-Warbler (zie openingsbeeld) en de Taliabu Snowy-browed Flycatcher, werden ontdekt op Taliabu en Peleng. Batudaka, onderdeel van de Togian-eilanden, blijkt het thuis van ondersoort Togian Jungle-Flycatcher.

Vondsten als deze, zo besluiten de onderzoekers, suggereren dat er nog heel veel plekken op aarde amper onderzocht zijn. Werk aan de winkel dus. Want wie weet wat we daar in de toekomst allemaal nog voor moois tegen zullen komen.

Bronnen: Science, EurekAlert1, 2

Beeld: James Eaton/Birdtour Asia/Science, Frank Rheindt et al., 2020/Science