Volgens schattingen telt de aarde miljoenen dieren- en plantensoorten. Maar waarom zijn er zoveel? In zijn boek Waarom zijn er zoveel soorten? gaat Menno Schilthuizen op zoek naar het antwoord op die vraag.
Alleen al in de achtertuin van zijn huis op Borneo sluipen, kruipen en krioelen er meer dan tweeduizend soorten beestjes, planten en micro-organismen rond, beredeneert evolutionair bioloog Menno Schilthuizen. In Waarom zijn er zoveel soorten? – overigens een bewerking van een boek met dezelfde titel dat in 2009 verscheen – neemt de evolutionair bioloog de lezer mee op speurtocht om het antwoord te vinden op ecologische vraagstukken.
Dat doet hij op een speelse manier: hoofdstukken beginnen met anekdotes die lezers het onderwerp in trekken, waarna Schilthuizen vlot zijn eigen onderzoek en observaties afwisselt met de wetenschappelijke knowhow waar het om draait.
Het antwoord op de titelvraag van het boek is echter een beetje een inkopper. Dat er zoveel soorten op aarde zijn, is namelijk vooral toeval. Zo zijn veel soorten ontstaan doordat hun voorvaderen afdwaalden van de rest van de groep en door een natuurlijke gebeurtenis (zoals een natuurramp) niet meer hun weg terug konden bewandelen.
Daardoor kunnen we – aldus Schilthuizen – op zich ook best wat beesten missen. Veel soorten hebben namelijk dezelfde taak in de natuur en zijn daardoor onderling uitwisselbaar. Sterft de ene uit, dan kun je daar in theorie vrij makkelijk de ander voor in de plaats zetten. En zelfs wanneer soorten het loodje leggen die zich helemaal op een niche hebben gestort en dus onmisbaar lijken, komt er vaak wel weer iets anders voor in de plaats. Het is een trieste, en toch hoopgevende boodschap: het leven vindt er wel wat op.
Een vrijbrief om dan maar lekker door te gaan met broeikasgassen de lucht in pompen, oerwouden kappen en de oceaan vol strooien met plastic is Waarom zijn er zoveel soorten? echter niet. Integendeel: sommige soorten zijn zó onmisbaar dat hun verdwijnen als een schokgolf door de voedselketen gaat en zijn weerslag heeft op talloze andere planten en dieren. De pest is alleen dat niemand precies weet welke soorten dat zijn. Better safe than sorry, dus!
*** | 304 pagina’s | € 21,99 (paperback), € 14,99 (ebook)
Tekst: Nick Kivits