Het zorgt voor een hoop ophef: het beruchte plastic eiland in de Stille Oceaan. Maar wie daarnaar op zoek gaat, komt bedrogen uit, zegt Ronald Veldhuizen.
Wat krijg je als een soep te veel indikt? Juist: een harde, samengeklonterde massa. Gooi die klont in een bak water en zie hem eens ronddobberen. Gefeliciteerd, nu heb je je eigen drijvende eiland.
Van soep tot eiland: het is dé beschrijving voor hoe plastic afval in zee ophoopt. Het plastic daar zou door oceaanstromen bijeen worden geduwd tot één grote brij die ergens op de Stille Oceaan drijft. Een krachtig beeld – dat van geen kanten klopt.
Over colaflessen huppelen
Want wie als ramptoerist op zoek gaat naar dat beruchte plastic eiland in de Stille Oceaan, komt bedrogen uit: er drijft lang niet genoeg rommel om van colafles naar colafles te huppelen. Sterker nog: de kans is groot dat er niets zichtbaars ronddobbert.
Toch blijft het beeld van een plastic eiland alsmaar opduiken. Een Greenpeace-rapport spreekt van “een gigantisch eiland” plastic afval in de Stille Oceaan en nieuwsbladen verwijzen nog steeds naar “de grootste stortplaats ter wereld”, zo groot als “Frankrijk, Portugal en Spanje” tezamen.
Een mythe
Vooruit: dat oceaanplastic zich in enorme zeegebieden ophoopt en daar blijft hangen, klopt aardig. De NOAA, zeg maar de Amerikaanse versie van het KNMI, voorspeelde dat al in 1988 op basis van bestaande zeestromingen. Maar het eiland zelf is een mythe, benadrukt datzelfde NOAA op zijn website.
Maar toch: als oceaanstromingen al het plastic concentreren, waarom komt het dan niet tot een eiland? Nou, drijvend plastic slijt doorgaans af tot kleinere deeltjes. En: het zinkt. De verzameling plastic vormt dus eerder een geconcentreerde wolk die diep in de waterkolom reikt, in plaats van dat het netjes één solide plakkaat vormt.
Een wolk plastic
Het stomme is natuurlijk dat deze haast onzichtbare wolk plastic er minder erg uitziet, maar eigenlijk veel moeilijker is om op te ruimen dan een plastic eiland. Als alle flesjes, netten en tasjes braaf aan het oppervlak zouden drijven, konden we ze zo oplepelen en wegslepen. Maar een wolk opzuigen zonder het daar zwemmende oceaanleven te verstoren? Ga er maar aan staan.
Deze column verscheen ook in KIJK 7/2017.
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer (geen verzendkosten). Abonnee worden? Dat kan hier!