De angst rondom de gezondheid van het gekloonde schaap Dolly is ongegrond, suggereren onderzoekers uit Engeland.
Ze is ’s werelds bekendste schaap: Dolly. Dit eerste gekloonde volwassen zoogdier ooit – dat vernoemd is naar de countryzangeres Dolly Parton – is helaas niet oud geworden. Op zesjarige leeftijd werd Dolly ingeslapen vanwege een longontsteking. Daarnaast zou ze al op zeer vroege leeftijd osteoartritis (ook wel artrose genoemd) hebben ontwikkeld.
Toen bekend werd dat Dolly rond haar vijfde levensjaar al aan deze ouderdomsziekte leed, legden onder andere de media al snel de link tussen klonen en versnelde veroudering. Maar was deze associatie wel terecht? Nee, concluderen onderzoekers van de Universiteit van Nottingham nu. Dolly had helemaal geen hevige artrose.
The Nottingham Dollies
Hetzelfde team publiceerde vorig jaar ook een artikel over de ‘zusjes’ van Dolly: Daisy, Debbie, Denise en Diana. Deze schapen zijn uit dezelfde cellijn gecreëerd als het eerste gekloonde schaap. Opvallend aan de beesten was hun leeftijd: negen jaar (dat is oud). Ze zouden nu tien zijn geweest, ware het niet dat ze zijn geëuthanaseerd, zodat er gedetailleerd onderzoek op moleculaire schaal kan worden verricht.
Tijdens het onderzoek vorig jaar heeft het team meerdere metingen bij de Nottingham Dollies gedaan, waaronder bloeddruk, gewrichten, botten en stofwisseling. Daaruit bleek dat de beesten helemaal in orde waren wanneer ze werden vergeleken met schapen van dezelfde leeftijd en met dezelfde ‘leefstijl’.
Wel waren er twee schapen die tekenen van artrose vertoonden, maar hierbij ging het om milde artrose. En dat terwijl Dolly al op haar vijfde last had van hevige artrose. Althans, dat is wat lange tijd werd aangenomen. Maar de enige official record over deze voortijdige artrose was een korte vermelding in een conferentiesamenvatting, waarin staat dat Dolly artrose in haar linkerknie had.
Röntgenfoto’s
Daarop besloten de wetenschappers om skeletonderdelen van Dolly te onderzoeken die liggen opgeslagen in het Nationaal Museum van Schotland in Edinburgh. Ze namen röntgenfoto’s van haar botten. Ook werden foto’s genomen van de skeletten van haar op natuurlijke wijze verwerkte dochter Bonnie, en Megan en Morag (voortgekomen uit embryonale cellen). Alle scans werden vervolgens vergeleken met röntgenscans van gezonde, niet-gekloonde schapen.
Wat bleek? Haar vorm van artrose was helemaal niet hevig; Dolly had er geen last van in haar schouder-, sprong- en carpaalgewrichten, terwijl Bonnie en Megan dat wel hadden. Bovendien was Dolly’s artrose vergelijkbaar met dat van zeven tot negen jaar oude gekloonde schapen, én verschilde de aandoening nauwelijks van de artrose die niet-gekloonde schapen hebben op die leeftijd.
Zwangerschapsartrose?
Hoe ze dan wel aan de artrose in haar linkerknie kwam? Dat weten de onderzoekers niet zeker, maar ze hebben er wel een idee over. Bepaalde factoren als overgewicht en zwangerschap kunnen de kans op artrose vergroten. Dolly heeft zes lammetjes op de wereld gebracht, dus het zou daar aan kunnen hebben gelegen. Maar dat blijft bij gissen.
Bronnen: Scientific Reports, University of Nottingham via EurekAlert!, BBC News
Beeld: Toni Barros, CC BY-SA 2.0
Lees ook: Zijn gekloonde schapen gezond?
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!