Het lijkt altijd of kauwen en andere vogels impulsief besluiten om gezamenlijk een boom te verlaten. Maar hier blijkt vooraf flink over te worden gediscussieerd.

Picture this. Je woont op het platteland en geniet ’s morgens heel vroeg van een kopje koffie op de veranda. De boom in de verte zit vol met kauwen die langzaam wakker worden. Sereniteit ten top. Maar dan ineens beginnen de vogels luid te kwetteren en vliegen razendsnel achter elkaar de boom uit.

Een team onderzoekers van de University of Exeter heeft zichzelf de vraag gesteld hoe de kauwen besluiten wanneer het tijd is om massaal hun slaapplek te verlaten. Het antwoord, dat ook in het vakblad Current Biology staat: het gaat hier om een democratisch proces.

Lees ook:

• Vogels zijn kleurrijker als ze dichter bij de evenaar leven
• ‘Zangvogels zetten brein van duetpartner op mute’

Luid gekwetter

Uren en uren aan audio- en filmmateriaal werden verzameld door de Britten, van in totaal zes verschillende kauwenpopulaties. Dit deden ze in Cornwall, een graafschap in het Verenigd Koninkrijk, tijdens de wintermaanden. De grootte van de vogelgroepen varieerde van 160 tot bijna 1500 individuen. Vervolgens bepaalden de onderzoekers de intensiteit van het gekwetter vlak voor het opstijgen en er direct na.

Ze ontdekten dat de vogelroepen steeds luider werden voordat de dieren het op een vliegen zetten. De weinige momenten dat dit niet (genoeg) gebeurde, bereikten de kauwen geen consensus. Dan vlogen steeds kleine groepjes weg, in plaats van dat de vogels allemaal tegelijkertijd de boom verlieten.

De onderzoekers concludeerden op basis van deze observatie dat de intensiteit van het gekwetter weleens een belangrijk sein voor de kauwen kon zijn om het opstijgen op elkaar af te stemmen. Maar om dit te checken, voerden de Britten een experiment uit. Wanneer de vogels geluid begonnen te maken, verhoogden de onderzoekers de intensiteit door opgenomen roepen af te spelen. En wat bleek? De dieren stegen hierdoor gemiddeld 6,5 minuut eerder op.

Specifieke roepen

“Hier in Wageningen verzamelen ook grote groepen kauwen op de universiteitsgebouwen, maar ik had nog niet stilgestaan bij hun soms oorverdovend gekwetter”, zegt ornitholoog Jente Ottenburghs, die gecharmeerd is van de studie. “Ik ben wel benieuwd of de vogels alleen de intensiteit van het geluid gebruiken, of dat ze ook luisteren naar specifieke roepen. Hiervoor zijn natuurlijk meer gedetailleerde analyses en experimenten nodig. Maar ik ga alvast extra aandacht besteden aan de kauwen in Wageningen.”

Bronnen: Current Biology, Cell Press via EurekAlert!

Beeld: Jolle Jolles/CC BY-SA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!