Koraalriffen verbleken door klimaatverandering, maar er is hoop. De poep van zeevogels doet de groeisnelheid van koraal namelijk verdubbelen.

Met alarmerende snelheid gaat de gezondheid van koraalriffen achteruit. Door de opwarming van de aarde wordt de kans op hittegolven groter en die veroorzaken de verbleking van koraal. Maar wetenschappers van onder meer de Lancaster University publiceerden in Science Advances een mogelijke oplossing: zorg voor meer eilanden met zeevogels. Hun ontlasting zorgt namelijk voor een sneller herstel van koraal na zo’n verbleking.

Lees ook:

• Rifverwoestende zeester doorstaat met gemak hittegolven
• Hoe overleven sommige koraalriffen wel een hittegolf?
• UvA hoopt met deze methode koraalriffen te herstellen

Hittegolven

Hetzelfde onderzoeksteam stelde in 2018 al vast dat vogelpoep goed is voor het koraal. Maar hoe goed precies, bleek pas in de huidige studie. Hierbij keken Nick Graham en zijn collega’s specifiek naar het koraalgeslacht Acropora. Deze kenmerkt zich door bleekgelige poliepen die zich intrekken wanneer potentiële roofdieren langs komen zwemmen.

De onderzoekers namen monsters van deze koralen in de periode tussen 2014 en 2022 in de Indische Oceaan. In het midden van dit tijdsbestek vond er door een opeenvolging van hittegolven een heftige verbleking plaats. Bij zo’n verbleking gaan de kleurrijke algen die op de koralen wonen en helpen bij hun groei dood, waardoor de koralen het moeilijk krijgen.

Het idee van het onderzoek was de monsters van koralen dicht bij eilanden met veel zeevogels – zoals de roodpootgent en de bonte stern – te vergelijken met koralen die zich juist in de buurt van eilanden met ratten bevonden. Goed om te weten is dat is dat die laatste eilanden helemaal geen zeevogels herbergt, want de knaagdieren eten daar alle eieren en kuikens op.

Isotopen in poep

Graham en collega’s denken dat de stikstof- en fosforrijke poep van zeevogels van het eiland afspoelt door regen en dan in de open oceaan belandt. Daar dient het als mest – of guano – voor koraalriffen in de buurt, die daardoor een groeispurt krijgen. En dat zou dan weer het herstel na een verbleking bevorderen. Maar klopt dit?

Dat probeerden de onderzoekers af te lezen aan de isotopen van de koraalmonsters. Isotopen zijn stoffen van hetzelfde chemisch element, maar met een verschillend aantal neutronen in de kern. De verhouding tussen twee isotopen van stikstof en fosfor in de monsters bleek hetzelfde als die in de vogelpoep. Oftewel: het koraal gebruikt inderdaad de ontlasting als bouwstof voor de groei.

Maar: dit geldt alleen in de koraalmonsters afkomstig van riffen dicht bij de zeevogeleilanden. Isotopenverhoudingen kenmerkend voor rattenpoep werden niet teruggevonden in Acropora dicht bij ratteneilanden. Met deze ontlasting kunnen de koralen blijkbaar niets.

Transplantatie van koraal

En dan de groeisnelheid. Door de vergaarde gegevens in een computermodel te zetten, konden de onderzoekers berekenen dat de koralen bij zeevogeleilanden – met name in het begin – tweemaal zo snel groeiden als zij die zich dicht bij ratteneilanden bevonden. Op lange termijn betekende dit dat rif groeiend op vogelpoep in 3 jaar en 8 maanden was hersteld, 10 maanden eerder dan wanneer deze guano niet voor handen was.

Om absoluut zeker te weten dat het de ontlasting van de vogels was dat een boost gaf aan de koraalgroei, namen Graham en collega’s ook nog de proef op de som. Ze transplanteerden Acropora van riffen nabij ratteneilanden naar riffen bij zeevogeloorden. En inderdaad: ook die koralen begonnen in no time hard te groeien.

Ook vissen profiteren

Het experiment biedt hoop voor de toekomst, stelt Graham in het persbericht. “Het suggereert dat het uitroeien van ratten en het daarmee herstellen van zeevogelpopulaties een belangrijke rol kan spelen in de toevoer van mest. En dat is weer essentieel voor het herstel na verblekingen, zeker nu die naar verwachtingen in frequentie gaan toenemen komende decennia.”

Mariene ecoloog en koraalrif-expert Erik Meesters van de Universiteit Wageningen denkt dat de link tussen tussen voedingsstoffen afkomstig van vogels en het koraal wel klopt. Toch is hij ook kritisch. “Het verhaal gaat alleen op voor koraalriffen in de buurt van zeevogelkolonies en deze liggen vrij afgelegen. Dit terwijl de meeste bedreigde riffen juist in de buurt van mensen liggen en daardoor de meeste negatieve invloeden ervaren.”

Zou het helpen om de ratten uit te roeien? Volgens Meesters wel op kleinere onbewoonde eilanden. “Maar ik denk dat dat onmogelijk is op eilanden met menselijke nederzettingen. We kunnen beter wat doen aan de menselijke uitstoot en het afval dat we produceren.”

Bronnen: Science Advances, Lancaster University via EurekAlert!

Beeld: Dr. Cassandra Benkwitt

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!