Onze blauwe knikker bezit eigenschappen voor het vasthouden van vloeibaar water die mogelijk zeldzaam zijn in het heelal, suggereren computersimulaties.
Het aantal bevestigde planeten buiten ons zonnestelsel (exoplaneten) loopt rap richting de 3000. Zeker 1 op de 10 zou zich binnen de bewoonbare zone bevinden en maken dus allemaal kans om levende wezens te herbergen. Maar een publicatie van voornamelijk Chinese sterrenkundigen in Nature Geoscience suggereert dat we onze hoop misschien wat moeten bijstellen. Er zijn namelijk niet veel werelden die zo goed zijn in het vasthouden van vloeibaar water als de onze. En zonder vloeibaar water, geen leven.
IJzige werelden ontdooien
Sterrenkundigen dachten lange tijd dat veel planeten door een lange fase gaan waarin vloeibaar water op het oppervlak mogelijk is. Dit gebeurt wanneer de jonge ster begint te schijnen en daarmee ijzige, levenloze werelden (zoals ook de aarde vroeger was) gaan ontdooien. Als die planeten zich ook nog eens op de juiste afstand ster-planeet bevinden (het zogenoemde Goudlokjesgebied), zijn de ideale omstandigheden gecreëerd voor het ontstaan van leven.
Maar nu gooien de onderzoekers roet in het eten van die theorie. Ze gebruikten klimaatmodellen om te simuleren wat er gebeurt als een ster een bevroren wereld doet ontdooien. Daarbij keken ze goed naar de rol die broeikasgassen, zoals koolstofdioxide en methaan, spelen in het proces van klimaatverandering.
Van sneeuwbal naar vuurbal
Wat bleek? Planeten die niet in het bezit zijn van een rijke atmosfeer van broeikasgassen zouden zóveel energie van de ster nodig hebben dat de wereld niet alleen opwarmt, maar ook verschroeit. In een mum van tijd verandert de planeet dan van een sneeuwbal in een vuurbal. De periode van vloeibaar water is gewoonweg te kort om leven te doen ontstaan. En als het al ontstaat, dan wordt het al snel de kop ingedrukt door het opkomende inferno.
De aarde is wat dat betreft een lucky basterd. De blauwe knikker krijgt net genoeg energie om het ontdooiingsproces aan de zwengelen (zo’n 600-800 miljoen jaar geleden), maar niet voldoende om het omslagpunt te bereiken. En dankzij de broeikasgassen, die sinds het begin aanwezig zijn (door de vele vulkaanuitbarstingen), vallen we niet terug in een sneeuwbalaarde en blijft de periode van vloeibaar water maar voortduren.
No place like earth
Overigens verscheen op dezelfde dag als de studie in Nature Geoscience een studie in The Astrophysical Journal Letters die eveneens de hoop op het bestaan van leven buiten de aarde doet verkleinen. In dat onderzoek toonden computersimulaties aan wat er gebeurt als de aarde op dezelfde plaats wordt gezet als de planeet Proxima b, die in het Goudlokjesgebied rondom de ster Proxima Centauri draait.
Conclusie: de atmosfeer wordt door de straling van de ster compleet weggeblazen. En zonder atmosfeer maakt leven geen schijn van kans. Zo blijkt maar weer: there is no place like earth (in our own solar system).
Bronnen: Nature Geoscience, AFP, The Astrophysical Journal Letters, NASA
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer (geen verzendkosten). Abonnee worden? Dat kan hier!