Dit dier markeert waarschijnlijk de overgang tussen dinosauriërs en moderne vogels.

Onderzoekers aan Yale hebben met behulp van CT-scans de schedel van een evolutionair interessante ‘oervogel’ gereconstrueerd. Het resultaat: de ontdekking van wat waarschijnlijk de allereerste échte snavel was. Het onderzoek werd onlangs in vakblad Nature gepubliceerd.

Overgangssoort

De half-dino, half-vogel, Ichthyornis dispar, wekte bij bekende biologen als Marsh en Darwin al interesse op. Het dier, dat nog het meest weg heeft van een grote meeuw met tanden, leefde zo’n 100 tot 85 miljoen jaar geleden, en deelde het luchtruim met vliegende dinosauriërs zoals de Pterodactylus. Ichthyornis is een van de nauwst bekende verwanten van moderne vogels uit het dinosaurustijdperk.

De eerste overblijfselen van het dier werden al in 1870 gevonden. Helaas waren deze fragmenten beschadigd en waren ook de technieken destijds nog niet goed genoeg om een reconstructie te maken. Nu hebben de Yale onderzoekers nieuw materiaal gevonden, waaronder een intacte Ichthyornis-schedel, die met behulp van CT-scans een van de belangrijkste overgangen in de evolutionaire geschiedenis onthulde.

Bron: Yale University

Snavel

Een van de interessantste dingen die de scan onthulde, was de snavel. De wetenschappers beschreven de allereerste snavel als een horn-covered pincer tip – een soort ‘pincetorgaan’ – aan het eind van de kaak. De kaak was verder gevuld met tanden. Waarschijnlijk ontwikkelde de snavel zich initieel als oppakmechanisme, ter vervanging voor de voorpoten die door de ontwikkeling van vleugels de functie verloren hadden.

Naast de voorloper van de moderne snavel, had de Ichthyornis dispar volgens de onderzoekers een brein zoals moderne vogels, maar een schedelvorm en kaakspieren kenmerkend voor een dinosauriër. Dit impliceert dat tijdens de evolutie van vogels, het brein het eerst evolueerde, waarop de rest volgde.

De fossielen zijn tot nu toe het enige bewijs van een directe evolutionaire overgang van dinosauriër tot modern vogel, menen de wetenschappers, en zullen ons helpen beter te begrijpen hoe hedendaagse vogels zijn ontstaan.

Bronnen: Nature, Yale University Beeld: Yale University

Lees ook:

• Model ei van uitgestorven olifantsvogel blijkt echt te zijn
• ‘Regenboogdino’ ontdekt ter grootte van een eend

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!