Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De Britse gedragsbioloog Geoff Parker (77) werd in de jaren zestig nog uitgelachen toen hij als jonge onderzoeker in het weiland met zijn vergrootglas naar strontvliegen op koeienvlaaien stond te staren. Inmiddels is hij een grootheid op het gebied van spermacompetitie.
Wat heeft u in dat weiland ontdekt, zo lang geleden?
“Ik was geïntrigeerd door iets opvallends wat ik bij strontvliegen zag. Na de paring draagt het mannetje het vrouwtje met zich mee en bewaakt hij haar tot ze al haar eieren in een verse koeienvlaai heeft afgezet. Waarom doet hij dat? Ik bestraalde de zaadcellen van mestvliegmannetjes, waardoor ze wel eitjes konden bevruchten, maar de embryo’s doodgingen voor de eitjes uitkwamen. Zo ontdekte ik dat zeker 80 procent van de eitjes was bevrucht door het laatste mannetje dat met het vrouwtje paarde en dat haar naar die koeienvlaai bracht.”
Waarom verraste dit biologen toentertijd?
“Tot de jaren zeventig dachten wetenschappers dat spermacompetitie alleen het opslaan van zaadcellen binnenin het vrouwtje betrof. Dit gebeurt bij veel insecten. Maar nu werd duidelijk dat er verschillende strategieën bestaan waarmee een mannetje de kans kan vergroten dat hij de eitjes bevrucht na de paring.”
Welke strategie om de kans op nageslacht te vergroten geeft een mannetje de beste kansen?
“Het ligt onder meer aan de ecologische omstandigheden, de energiekosten en de effectiviteit van elke strategie. Partnerbewaking kost tijd en moeite. Bovendien mist het mannetje dan paringskansen met andere vrouwtjes. Maar aanpassingen aan sperma en zaadvocht kosten eveneens energie. De balans zal bij elke diersoort anders doorslaan. Bij strontvliegen bleek het dragen en bewaken van het vrouwtjes veel meer voordelen op te leveren dan nadelen.”
Dit is een kader uit het aritkel ‘Oorlog tussen de lakens’ te vinden in KIJK 5/2022. Deze editie ligt vanaf 14 april in de winkel.
Meer informatie:
- Current Biology: Sperm Viability and Sperm Competition in Insects
- The Independent: All aboard the sperm train
- KIJK: ‘Spermacellen vergiftigen competitie’
- KIJK: Waarom hebben spermacellen allerlei maten?
Tekst: Marysa van den Berg
Beeld: iStock/Getty Images