Steeds meer studies leggen een link tussen koppen en verminderde hersenprestaties. Een nieuw onderzoek laat nu zien dat je hersenstructuur op de lange termijn daadwerkelijk verandert.

Hoewel de wetenschap het nog niet 100 procent zeker weet, duikt er steeds meer bewijs op dat een voetbal koppen schadelijk is voor de hersenen. En daar komt nu weer extra bewijs bij: tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Radiological Society of North America vertelden wetenschappers dat regelmatig koppen leidt tot een meetbare achteruitgang in de structuur en functie van de hersenen.

Lees ook:

• Voetbalcomputer ziet zwakke plekken in verdediging
• Wat is dat toch met die ‘hammies’ van voetballers?

Vergelijkbaar met traumatisch hersenletsel

Het onderzoeksteam, onder leiding van hoogleraar radiologie Michael L. Lipton, ontwikkelde een vragenlijst voor voetbalspelers om te bepalen hoe vaak ze de bal met hun hoofd raakten. 148 jongvolwassen amateurvoetballers deden eraan mee.  

Aan het begin van het onderzoek onderzochten de wetenschappers de verbale leerprestaties (leren via geschreven of gesproken taal) van die 148 spelers. Ook bekeken ze hun hersenen met een speciale MRI-techniek. Twee jaar later herhaalden ze deze tests.

Daaruit bleek dat de verbale leerprestaties van spelers die vaak kopten (meer dan 1500 keer in twee jaar) iets waren afgenomen. Ook hadden deze voetballers bij de tweede MRI-scan een lagere oriëntatiedispersie-index, een maat voor de organisatie van de hersenen. Lipton zei daarover: “Onze analyse toont aan dat vaak koppen over een periode van twee jaar geassocieerd wordt met veranderingen in de microstructuur van de hersenen, en die zijn vergelijkbaar met licht traumatisch hersenletsel. Dit is het eerste onderzoek dat een verandering in de hersenstructuur op de lange termijn laat zien.”

Nog meer veranderingen in de hersenen

In een volgend onderzoek gingen 353 amateurvoetballers twee keer de MRI-scanner in, met een tussenperiode van een jaar. De onderzoekers keken vooral naar de grens tussen het witte en grijze stof in de hersenen. Dit gebied ligt dicht tegen de schedel aan en is daardoor moeilijk in beeld te brengen. Een nieuwe MRI-techniek maakte dat nu toch mogelijk.

Normaal is het grensvlak tussen het witte en grijze stof erg duidelijk. Maar bij de voetballers die vaak kopten was die grens vervaagd. Lipton: “Bij verschillende hersenaandoeningen wordt de duidelijke grens tussen deze twee hersenweefsels ook een meer geleidelijke, of vagere overgang.”

Dat deze vervaging ook bij voetballers te zien is kan de associatie tussen koppen en verminderde cognitieve prestaties deels verklaren denkt Lipton. “Deze bevindingen dragen bij aan het lopende gesprek en het controversiële debat over de vraag of koppen met voetbaal geen kwaad kan of dat het een aanzienlijk risico met zich meebrengt.”

De twee studies zijn voor nu alleen nog gepresenteerd en zijn nog niet door het peer-review-proces heen.

Er is steeds meer bewijs dat koppen slecht is voor je hersenen. Meerdere studies laten bijvoorbeeld zien dat voetballers vaker te maken krijgen met neurodegeneratieve aandoeningen, zoals dementie, dan niet-voetballers. Keepers, die doorgaans weinig koppen, hebben daarentegen geen verhoogd risico.

Bron: Radiological Society of North America

Beeld: Carlo Bruil Fotografie

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!