Honden zien de wereld anders dan wij, maar dat ze kleurenblind zijn, is een hardnekkige mythe. Ronald Veldhuizen prikt hem maar wat graag door.
De blinde Amerikaan William Bowen was stomdronken toen hij met zijn auto de weg op ging. Voor die twee misdragingen moest hij voor de rechter verschijnen. Zijn verweer was nogal opvallend: Bowen zat weliswaar achter het stuur, maar technisch gezien ‘reed’ zijn hond voor hem. De husky blafte twee keer bij een groen verkeerslicht en één keer bij rood licht. Onzin, vond de rechter: iedereen weet dat honden kleurenblind zijn en de wereld alleen in grijstinten zien.
Lees ook van Ronald Veldhuizen:
Niet kleurenblind
Niet om Bowen te verdedigen, maar ik wil toch even iets corrigeren: de rechter zat ernaast wat betreft het kleurenzicht van honden. Om de een of andere reden gaat al zo’n honderd jaar het verhaal rond dat honden geen spatje kleur zien, terwijl aanwijzingen voor het tegendeel al minstens zo lang bestaan.
Die aanwijzingen beginnen met anekdotes. Zo bericht een Bredase krant in 1907 over een man uit het Duitse Heidelberg wiens hond consistent blaft naar mensen die rood-blauwe uniformen dragen. In de jaren zeventig en tachtig duiken leuke doe-het-zelf-experimenten voor hondeneigenaren op: laat de buurman voor de gein jouw kleur jas aantrekken en doe zelf iets anders aan. Je hond zal in eerste instantie op de buur afrennen.
Grijstinten
De wetenschap volgt pas later. Die blijft aanvankelijk bij het oordeel ‘grijstinten’, wellicht omdat het netvlies van honden bepaalde kleurontvangende kegeltjes mist. Maar dan besluit de onderzoeker Jay Neitz in 1989 daadwerkelijk honden te testen op hoeveel kleur ze zien. Hij schotelde de dieren kleurvlakken voor waarvan er telkens eentje een andere tint heeft. Kiezen ze die unieke tint, dan krijgen ze een beloning.
Dat lukt: de honden zien prima het verschil tussen meerdere tinten geel, maar ook tussen tinten blauw en tussen grijstinten. Verschillen tussen roodtinten zien ze niet; die lijken voor de viervoeter op grijstinten. Honden nemen dus kleuren waar, al zijn het er minder dan de regenboog die wij kennen. Maar eigenlijk rijmt dat juist prima met de opbouw van lichtgevoelige kegeltjes in het oog: daarvan hebben honden slechts twee soorten, terwijl wij mensen gezegend zijn met drie soorten.
Hoe dan ook: honden zijn dus hooguit gedeeltelijk kleurenblind, zoals sommige mensen dat ook zijn. Maar Bowens husky had dus zeker een groen verkeerslicht kunnen zien en onderscheiden van andere lichten. Ik zie potentie voor een origineel tv-programma: zet geblinddoekte mensen achter het stuur met hun hond als bijrijder. Wie de minste fouten maakt, wint. Dat is iets wat ik in corona-quarantaine best zou kijken.
Deze column verscheen eerder in het extra dikke zomernummer van KIJK.