Wanneer er een onderzoek over een bepaald soort primaat wordt gepubliceerd, staat daar vaak in of het om een aap uit de Oude Wereld of de Nieuwe wereld gaat. Wat betekent dit?

Met de Oude Wereld wordende continenten bedoeld die voor 1492 – het jaar waarin Christoffel Columbus Amerika ‘ontdekte’ – bekend waren bij de Europeanen. Het gaat dan om Afrika, Azië en (uiteraard) Europa. De Nieuwe Wereld refereert aan de gebieden die daarna zijn ontdekt. De apensoorten van de Oude Wereld vind je dan ook in Afrika en Azië, die van de Nieuwe Wereld in Amerika.

Lees ook:

• Hebben dieren ook verschillende bloedgroepen?
• Waarom worden mensen ouder dan chimpansees?
• Kunnen mens en chimpansee zich samen voortplanten?

Oude versus Nieuwe Wereld

Maar de dieren verschillen niet alleen wat betreft leefgebied. De Oude- Wereld-primaten behoren tot de Cercopithecidae, de familie waar onder andere de makaken (zoals de java-aap op de foto), bavianen en meerkatten deel van uitmaken. Apen van de Nieuwe Wereld zijn opgedeeld in vijf families: Callitrichidae, Cebidae, Aotidae, Pitheciidae, and Atelidae. Hier vallen bijna alleen maar primaten onder die het grootste deel van hun tijd in bomen doorbrengen, zoals kapucijnaapjes en slingerapen. Oude-Wereldprimaten spenderen daarentegen veel meer tijd op de grond.

Ook qua uiterlijk verschillen ze van elkaar. Zo hebben apen van de Oude Wereld twee premolaren, de kiezen direct achter de hoektanden, en de Nieuwe-Wereld-primaten drie. En aan hun vingers zitten platte nagels, terwijl de apen uit Amerika scherpe klauwen hebben. Daarnaast hebben apen van de Nieuwe Wereld een platte neus en staan de neusvleugels verder uit elkaar dan bij Oude-Wereld-primaten het geval is. De neus van deze laatste groep staat ook meer naar voren. Bovendien hangt aan het achterste van apen van de Nieuwe Wereld een staart die gemakkelijk objecten vast kan houden. Hoewel de primaten van de Oude Wereld ook een staart hebben, kunnen ze daarmee bijvoorbeeld geen takken vastpakken.

Maar daar blijft het niet bij; waar ‘Amerikaanse’ vrouwtjes vaak hulp van hun mannetje krijgen bij de verzorging van hun jongen, laten de Oude-Wereld-vaders het meestal afweten. Verder stoppen ze ander eten in hun mond: Nieuwe-Wereld-primaten zijn gek op fruit, terwijl de apen van de Oude Wereld liever bladeren en gras eten. Letterlijk een wereld van verschil tussen de twee groepen dus.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 5/2021.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. 

Beeld: ABEJAOBRERA/CC BY-SA 3.0 JN

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!