Darwins eeuwenoude theorie lijkt te zijn bevestigd: hoe dichter je bij de evenaar komt, hoe kleurrijker de vogels zijn die je tegenkomt.

Toen Charles Darwin in de 19^e eeuw de kans kreeg om af te reizen naar de tropen, beweerde de evolutiebioloog al dat de vogels er een stuk kleurrijker uitzagen dan in Europa. In de anderhalve eeuw sinds deze vogels voor het eerst beschreven werden, zijn ornithologen het nooit eens geweest of deze bewering klopt. Door een groep wetenschappers van de Universiteit van Sheffield lijkt de discussie nu voor eens en altijd beslecht. Ze publiceerden deze week in Nature Ecology & Evolution het bewijs dat Darwin gelijk had.

Lees ook:

• Trekvogels zijn lichter van kleur
• Waardoor stortte deze zwerm vogels ineens neer?
• ‘Zangvogels zetten brein van duetpartner op mute’

140.000 Foto’s

Voor de studie namen de Britse onderzoekers zo’n 140.000 foto’s van in totaal 24.435 opgezette zangvogels uit het Natural History Museum in Londen. De gigantische collectie besloeg in totaal 4527 verschillende soorten; daarmee analyseerden de onderzoekers zo’n 60 procent van alle zangvogelsoorten van de hele wereld.

De wetenschappers fotografeerden de vogels vanuit drie verschillende perspectieven en op twee verschillende manieren. De eerste keer bescheen het team ze met zichtbaar licht, de tweede keer met ultraviolet licht (dat wij mensen niet kunnen waarnemen). De onderzoekers kozen ervoor om ook uv-licht te gebruiken, omdat vogels dat wel kunnen zien. Dankzij een computeralgoritme werden de pigmenten op 1500 punten van elk vogellichaampje gemeten.

Met die gegevens bepaalden de onderzoekers het aantal verschillende tinten in de veren van elke vogel. Het bleek dat de vogels in de buurt van de evenaar gemiddeld inderdaad kleurrijker waren dan hun familie die verder van de evenaar woont. Ze schatten dat de kleurrijkheid ongeveer 20 tot 30 procent toenam van de poolgebieden naar de tropen.

Zeer interessant

Ornitholoog Jente Ottenburghs van Wageningen University & Research noemt de studie “zeer interessant en diepgaand”. Hij zegt dat het onderzoek sterk bewijs levert voor het idee dat tropische vogels kleurrijker zijn. “Maar,” vervolgt hij, “dit is slechts de eerste stap. Het resultaat roept heel wat nieuwe vragen op, zoals: welke mechanismen bepalen dit patroon?” En waarom zijn de beestjes rond de evenaar kleurrijker?

Over die vragen zijn de wetenschappers nog niet uit. Wel vinden ze een verband tussen het aantal soorten in een gebied en de kleurrijkheid van de vogels. “Mogelijk speelt soortherkenning hier een rol,” denkt Ottenburghs. “Individuen gebruiken kleuren om een partner van hun eigen soort te vinden. Hoe meer andere soorten, hoe duidelijker de kleurverschillen moeten zijn. Het valt nog af te wachten of het patroon van ‘kleurrijker in de tropen’ ook geldt voor andere planten en dieren.”

Bronnen: Nature Ecology & Evolution, Natural History Museum

Beeld: University of Sheffield/NHM Tring

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!