Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De pijnlijkste insectensteek ter wereld is die van een kogelmier. Wetenschappers hebben nu ontdekt waarom die zoveel en zo lang pijn doet.
Borende pijn die samengaat met zweetaanvallen en kippenvel. Dat zijn de symptomen van een kogelmierensteek. En alsof dat niet erg genoeg is, kan die extreme pijn meer dan 12 uur lang aanhouden. De Amerikaanse entomoloog Justin Schmidt, die een pijnindex voor insectensteken heeft gemaakt, beoordeelde de steek van een kogelmier dan ook als de pijnlijkste ter wereld. Wetenschappers van de University of Queensland (VS) hebben nu ontdekt waarom die zoveel en zo lang pijn doet. Dat schrijven ze in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.
Lees ook:
Meer pijnsignalen
Pijnstimulansen, zoals insectensteken, worden herkend door speciale pijnreceptoren in zenuwcellen. Een belangrijk onderdeel van die receptoren zijn de zogenoemde natriumkanalen. Dit zijn een soort sluizen die opengaan wanneer ze een pijnstimulans registreren. Als ze openen, kan de pijninformatie worden doorgegeven aan het centrale zenuwstelsel, waar de pijn wordt geregistreerd.
Normaal gesproken openen de natriumkanalen kort. Wanneer je bijvoorbeeld je teen stoot, doet dat even flink pijn, maar daarna neemt de pijn snel af. De onderzoekers wilden daarom weten waarom een steek van een kogelmier meer dan 12 uur zeer kan doen. Daarvoor keken ze op cel- en molecuulniveau naar de effecten van het gif op zenuwcellen. Daarbij ontdekten ze dat sommige gifstoffen specifiek bonden aan de natriumkanalen.
Die binding zorgde ervoor dat er veel meer kanalen openden, waardoor je centrale zenuwstelsel meer pijnsignalen registreert en je een intense pijn ervaart. Bovendien voorkwam de binding ook dat de kanalen weer sloten, wat verklaart waarom de pijn zo lang blijft aanhouden. De onderzoekers sluiten niet uit dat het gif ook op andere – nog niet ontdekte – manieren de pijnsensatie opkrikt.
Nieuwe aanknopingspunten
De wetenschappers willen graag onderzoeken hoe pijn werkt en of er nieuwe manieren zijn om het te behandelen, bijvoorbeeld bij chronische pijn. “We willen begrijpen hoe pijn op molecuulniveau werkt en gifstoffen zijn een geweldige manier om dit uit te zoeken”, vertelt Sam Robinson, hoofdauteur van de studie, in een persbericht. Er zijn meerdere gifstoffen die zich richten op natriumkanalen, zoals die van slangen en schorpioenen. “Maar deze gifstoffen van mieren werken compleet anders. We hebben daarom nu weer aanknopingspunten voor nieuw onderzoek.”
Waarom kunnen mieren zo venijnig steken?
Mieren zijn een van de meest succesvolle diersoorten. Als alle dieren op de wereld samen op een weegschaal zouden staan, is ongeveer 20 procent van het gewicht afkomstig van mieren. Een belangrijke reden van hun succes is dat ze samenwerken en in grote kolonies leven. Maar dit maakt ze ook kwetsbaar voor insectenetende dieren, die in een keer een hele hoop mieren naar binnen slurpen. Daarom hebben veel miersoorten afweermechanismen. Zo kunnen ze allemaal bijten en veel kunnen ook steken. Er zijn ook soorten die ter verdediging bijtend mierenzuur uit hun achterlijf schieten.
Bronnen: Nature Communications, The University of Queensland, New Atlas