In een TikTok-filmpje dat onlangs rondging, is te zien hoe iemand een gevangen Portugees oorlogsschip in een bekertje stopt en dan aait alsof het een huisdier is. What could possibly go wrong?

De video lijkt afkomstig te zijn van het inmiddels verwijderde account ‘ariann-tudor’, hoewel er nog steeds delen van rondgaan op het internet. In die filmpjes wordt echter uitgelegd hoe erg het aanraken van het Portugees oorlogsschip mis had kunnen gaan. Want wat gebeurt er precies als je wordt gestoken door het dier? En wat voor beest is het eigenlijk?

Lees ook:

• Deze zeeslang kan weer kleuren zien
• Zeldzame octopusbroedkamer in diepzee ontdekt
• Bloedrode kwal poept glitter

they put a man o’war in a cup. one of the most dangerous siphonophores, in a cup. casually. pic.twitter.com/ZyotMqo2ep

— ꒰ daily aquatic lovelies ༚.° (@aqualuvsuotd) September 3, 2023

Wat is een Portugees oorlogsschip?

Met zijn jelly-achtige uiterlijk zou je denken dat het Portugees oorlogsschip een kwallensoort is. Dat hij tot de orde van staatkwallen (Siphonophorae) hoort, maakt dat helemaal aannemelijk. Maar het beest is geen echte kwal. Sterker nog, het Portugees oorlogsschip is niet één dier, maar een verzameling van heel veel kleine diertjes, poliepen geheten.

Het wezen bestaat uit vier typen poliepen, waarbij elk type zijn eigen taak heeft. Zogenoemde pneumatoforen vormen de gasblaas die het laat drijven en als zeil dienstdoet. Dactylozoïden vormen samen de tentakels waarmee prooien worden gevangen. Eetpoliepen (gastrozoïden) onder de gasblaas verteren vervolgens het hapje. Tot slot maken de voortplantingspoliepen, of de gonozoïden, zowel eitjes als sperma aan zodat het Portugees oorlogsschip zich op ongeslachtelijke wijze kan voortplanten.

Wat gebeurt er als je wordt gestoken?

De tentakels van het Portugees oorlogsschip kunnen maar liefst 15 tot 50 meter lang worden. Daarmee vangt het kreeftachtigen en vissen. Elke tentakel bevat kleine, met gif gevulde harpoentjes die een prooi direct verlammen. Zelfs een dood, aangespoeld exemplaar heeft nog werkend gif in zijn tentakels en afgebroken tentakels zijn eveneens giftig.

Word je als mens gestoken door een Portugees oorlogsschip, dan veroorzaakt dat hevige pijnen en rode striemen op de huid, die tot enkele dagen na de steek blijven aanhouden. Na zo’n drie uur moet de ergste pijn zijn weggeëbd.

Wel kan het gif zich naar de lymfeklieren verplaatsen en symptomen veroorzaken die lijken op een allergische reactie, zoals zwelling van de keel, hartklachten en moeite om te ademen. Andere symptomen zijn koorts en anafylactische shock, en in sommige uiterst zeldzame gevallen kan vergiftiging leiden tot de dood.

Hoewel de persoon in het TikTok-filmpje niet de tentakels aanraakt, maar de gasblaas, hoeven we natuurlijk niet uit te leggen dat je een Portugees oorlogsschip maar beter helemáál niet kunt aanraken. En dat betekent dus ook dat je er niet aan moet likken. Maar je raadt het al; ook dat heeft een TikTokker eens gedaan.

Bronnen: IFLScience, Naturalis

Openingsbeeld: Biusch/CC BY-SA 3.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!