Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Hongaarse onderzoekers kruisten per ongeluk een Russische steur met een Amerikaanse lepelsteur in hun lab. Iets wat voor onmogelijk werd gehouden.
Je hebt vast weleens gehoord van een lijger, een indrukwekkende kruising tussen een vrouwelijke tijger en een leeuw. Of een muilezel, die ontstaat uit paring tussen een ezelin en een paardenhengst. Onlangs is een nieuwe hybride diersoort geboren: de Sturddlevis – een kruising tussen een Russisch steurvrouwtje en een Amerikaans lepelsteurmannetje. De onwaarschijnlijke kruising ontstond per ongeluk in het lab, schrijven de Hongaarse wetenschappers in het vakblad Genes.
Lees ook:
Steurachtigen
De bijzondere mix zal je niet zomaar in het wild tegenkomen tijdens het snorkelen. De laatst gemeenschappelijke voorouder van de twee vissoorten zwom zo’n 184 miljoen jaar geleden rond. De vissen raakten vervolgens gescheiden en evolueerden verder tot aparte soorten, aan de andere kant van de wereld. In eerste opzicht lijken de beesten dan ook totaal niet op elkaar.
De Amerikaanse lepelsteur heeft bijvoorbeeld een opvallend lange, afgeplatte snuit vol voelreceptoren waarmee hij plankton in het water detecteert. Met zijn bek wijd open zwemt hij vlak onder het wateroppervlak van Amerikaanse wateren, terwijl zijn kieuwen het zoöplankton uit het water filteren. De Russische steur is daarentegen te vinden in de wateren van Eurazië, heeft een korte, platte snuit en voedt zich met schaaldieren, weekdieren en kleine vissen. Vanwege verlies van leefruimte, overbevissing en vervuiling worden beide vissoorten met uitsterven bedreigd.
Aseksuele voortplanting
Daarom deed het team vorig jaar in het lab een verwoede poging om beide vissoorten te fokken via gynogenese, een vorm van aseksuele voortplanting. Hierbij stimuleert het sperma de ontwikkeling van het eitje, zonder dat er daadwerkelijk genetisch materiaal wordt overgedragen. Het vaderlijk DNA wordt vaak kapotgemaakt voordat het samensmelt met het eitje. Uit het eitje groeit dan een nakomeling die alleen genetisch materiaal van de moeder bevat.
Vandaar dat de onderzoekers hun ogen niet geloofden toen de eitjes van een Russische steur tóch bevrucht bleken. In mei kwamen honderden hybride visjes uit de eitjes, waarvan de meeste in leven bleven. De vissen lijken een perfecte combinatie van hun ouders: de bek en het carnivoren-dieet hebben ze geërfd van de moederen, de typische lange snuit en vinnen van de vader.
Zelfde voorouder
De komst van nakomelingen wijst erop dat de dieren toch meer op elkaar lijken dan gedacht. “Veel aspecten van hun anatomie en fysiologie (werking van de organen) zijn eigenlijk toch zeer gelijkend,” vertelt Dennis Scarnecchia, professor aquacultuur en visserij aan de University of Idaho, in een interview met New York Times. Zo hebben beide vissen een schubloze huid, een endoskelet van kraakbeen en hebben hun ingewanden dezelfde vorm.
Deze gelijkenissen verklaren de onderzoekers door de trage evolutiesnelheid van de oudersoorten. Net als krokodillen worden beide vissen daarom ook wel ‘levende fossielen’ genoemd. Hierdoor stelt deze 184 miljoen jaar opeens weinig voor en blijken de vissen genetisch verwant genoeg om te paren.
Steriel
In het Hongaarse lab zwemmen nu nog een stuk of honderd Sturddlevissen vrolijk rond. Maar op nieuwe vriendjes hoeven ze niet te rekenen. De wetenschappers zijn namelijk niet van plan nog meer vissen te fokken. Ze verwachten dat de dieren – zoals veel andere hybride kruisingen – zich onderling niet voort kunnen planten. Daarnaast zou een introductie van te veel van deze vissen andere vispopulaties kunnen verdrukken. Intussen vervolgen de wetenschappers hun onderzoek naar de voortplanting van de Amerikaanse lepelsteur en Russische steur, om hen van uitsterven te behoeden.
Bronnen: Genes, New York Times, ScienceAlert
Beeld: Kaldy et al., Genes, 2020