Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Buiten onze dampkring wordt het steeds drukker. Duizenden nieuwe en oude satellieten dreigen astronomen het zicht op het heelal te ontnemen.
Een paar dagen geleden bracht een Falcon 9-raket van SpaxeX 40 breedbandsatellieten van OneWeb naar de ruimte. Dat moeten er straks 684 worden. China wil de komende jaren 13.000 satellieten omhoog brengen. En Musk’s Starlink, dat over de hele wereld internettoegang mogelijk moet maken, bestaat nu uit iets meer dan 3000 exemplaren. Maar dat moeten er uiteindelijk uit iets van 42.000 worden. Het wordt daarboven dus nog drukker dat het al was en het is niet zo gek dat sommige astronomen zich zorgen maken over hun zicht op de ruimte. Maar de hemel is immens, dus hoe groot is het probleem nou echt?
Lees ook:
- Belgische onderzoeker hackt Starlink Terminal van SpaceX
- Schotelantenne van Starlink trekt katten aan
- Picture Perfect: de Melkweg aan de hemel
Starlink-treintje
Satellieten zijn meestal uitgerust met zonnepanelen om de instrumenten aan boord van elektriciteit te kunnen voorzien. Vooral tijdens de de eerste uren voor zonsopgang en de eerste uren na zonsondergang kaatsen die licht terug naar de aarde. Dat licht is soms even helder als Saturnus of Jupiter, twee van de helderste objecten aan het nachtelijke firmament. Daardoor verstoort het de opnamen met een lange belichtingstijd die gemaakt worden door telescopen. Starlink-satellieten bijvoorbeeld, die als een soort treintje op 550 kilometer hoogte rond de aarde schieten, (zie foto hieronder), trekken lange lichtsporen over de opnamen.
Gevaar
Deskundigen verwachten dan ook dat meer dan 30 procent van de telescopen daar last van gaat krijgen en bijvoorbeeld regelmatig de opnamen moeten onderbreken om weer zo’n treintje voorbij te laten gaan. Met als gevolg dat het langer duurt om dat soort opnamen te maken, de kosten omhooggaan, en er minder onderzoek mogelijk is. Naarmate andere satellietconstellaties de ruimte in gaan, zal het probleem alleen maar groter worden.
Volgens NASA betekent de enorme groei van het aantal satellieten ook dat de kans op botsingen toe gaat nemen. Het door satellieten weerkaatste licht zou zelfs de opnamen van de Hubble ruimtetelescoop kunnen verstoren en volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie kan het ook de zoektocht naar aardebedreigende asteroïden in gevaar brengen.
100.000 satellieten
Olivier Hainaut werkt bij de European Southern Observatory (ESO) en hij zegt: “De kwestie van de satellieten is niet nieuw. Al sinds het einde van de jaren vijftig zien astronomen ze al door hun opnamen schieten. Maar vijf jaar geleden hadden we nog maar een paar duizend satellieten in een baan om de aarde. Dat aantal is nu meer dan verdubbeld en neemt zeer snel toe. In 2030 kunnen dat er wel 100 000 zijn.”
Volgens Hainaut is het probleem nog relatief beperkt tot het begin en het eind van de nacht. Daarna bevinden de meeste satellieten zich in de schaduw van de aarde en zijn dus niet zichtbaar. Hainaut: “Voor radioastronomie (de ’tak van sport’ die radiogolven gebruikt voor onderzoek naar het heelal. red.) is het wat ingewikkelder. Doordat satellieten 24 uur per dag radiogolven uitzenden kunnen ze dat onderzoek storen, maar de oplossing van dat probleem is ook wat eenvoudiger. In het uiterste geval zou je de radio van een satelliet even uit kunnen schakelen als deze zich boven een observatorium bevindt.”
Zwarte sats
De conclusie van de astronoom: “Voorlopig zijn wij dus bezorgd, maar voorzichtig optimistisch dat we een manier kunnen vinden om met de satellietexploitanten samen te werken.
De eerste stappen zijn daarvoor al gezet. In juli vorig jaar kondigde SpaceX aan dat het toekomstige satellieten bijvoorbeeld wil uitrusten met spiegels die voorkomen dat zonlicht naar de aarde kaatst. En er zijn ook plannen om ze van donkerdere materialen te maken. Bovendien wordt er gewerkt aan systemen die de positie van de satellieten nauwkeurig in de gaten houden zodat telescopen op tijd hun opnamen kunnen onderbreken. Maar met zoveel van dat soort apparaten in een baan om de aarde, zou dat weleens onbegonnen werk kunnen worden.
Bronnen: Science Daily, Space.com
Beelden: Victoria Girgis/Lowell Observatory/ Cliff Johnson, Clara Martínez-Vázquez, DELVE Survey/ Rafael Schmall via NOIRLab / National Science Foundation/Dktue