De geavanceerde ruimtetelescoop tuurde ver in de kosmos en ontdekte een planeet met een diameter van 99 procent van die van de aarde.

De ontdekking van een nieuwe exoplaneet is tegenwoordig geen groot nieuws meer. De teller staat immers op dik vijfduizend dankzij planetenjagers als Kepler en TESS. Maar voor James Webb is het wel bijzonder, want dit is de eerste keer dat de ruimtetelescoop een exoplaneet onder de loep heeft genomen. De planeet, die officieel LHS 475 b heet, is bijna even groot als onze aarde.

Lees ook:

• Bestaan deze exoplaneten grotendeels uit water?
• Zwaarste element ooit in atmosfeer exoplaneten ontdekt

Sterk duo

De ontdekking is gedaan dankzij een goede samenwerking tussen TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) en Webb, meldt de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. TESS had gegevens verzameld die wezen op het bestaan van een exoplaneet. Vervolgens werd Webb eropuit gestuurd om dit te bevestigen. Daarvoor gebruikte de telescoop zijn Near-Infrared Spectrograph (NIRSpec). Deze spectrograaf splitst het vroege sterrenlicht op in verschillende kleuren of spectra die wetenschappers een enorme hoeveelheid informatie geven over de objecten die de telescoop observeert.

Met NIRSpec detecteerde Webb twee transits; dipjes in de helderheid van sterren die worden veroorzaakt als een planeet voor zijn ster schuift. Zo konden wetenschappers bevestigen dat er inderdaad een nieuwe exoplaneet is ontdekt, een aardachtig exemplaar. “Webb brengt ons steeds dichter bij een nieuw begrip van aardachtige werelden buiten het zonnestelsel, en de missie is nog maar net begonnen”, zegt Mark Clampin die de astrofysica-afdeling van de NASA leidt.

A whole new world!

41 light-years away is the small, rocky planet LHS 475 b. At 99% of Earth’s diameter, it’s almost exactly the same size as our home world. This marks the first time researchers have used Webb to confirm an exoplanet. https://t.co/hX8UGXplq2 #AAS241 pic.twitter.com/SDhuZRfcko

— NASA Webb Telescope (@NASAWebb) January 11, 2023

Atmosfeer bestuderen

Van alle opererende telescopen kan alleen de James Webb atmosferen van planeten bestuderen. Dat doet hij met zijn Mid-InfraRed Instrument (MIRI). Om dat goed te kunnen doen, moet MIRI worden afgekoeld tot maar liefst -267 graden Celsius. Het team heeft met MIRI geprobeerd te bepalen waaruit de atmosfeer van LHS 475 b bestaat door het spectrum te analyseren. Gassen in de eventuele atmosfeer absorberen namelijk verschillende kleuren van het licht van de moederster, waardoor ze veranderen. Die kleurverandering, het zogeheten spectrum, kan Webb detecteren.

De onderzoekers houden echter nog een slag om de arm. “De telescoop is zo gevoelig dat hij gemakkelijk een reeks moleculen kan detecteren, maar we kunnen nog geen definitieve conclusies trekken over de atmosfeer van deze planeet”, zegt Erin May, van het Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory. Het is dus mogelijk dat LHS 475 b geen atmosfeer heeft. Toch kunnen enkele soorten atmosferen, zoals een die enkel uit CO₂ bestaat, nog niet worden uitgesloten. Zo’n atmosfeer is namelijk veel compacter en daardoor moeilijker te detecteren.

SPECS

Bronnen: ESA, KIJK 12/2021

Beeld: NASA, ESA, CSA, L. Hustak (STScI)

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!