Sommige wetenschappelijke onderzoeken zijn zo gevoelig dat de minste of geringste storing de resultaten al kan verpesten. En dus zijn er plannen om bepaalde experimenten over een tijdje uit te voeren op een plek waar het heerlijk rustig is. Voor deze big-science-experimenten lijkt de maan de ideale locatie.

Zo’n 80 kilometer ten westen van Socorro in de Amerikaanse staat New Mexico staat een bordje langs de weg: “Radio frequency sensitive area – turn off cellular phone, microwave oven, radio transmitter.” Uit je autoraam heb je dan al lang gezien waarom. De imposante Very Large Array van 27 gekoppelde radioantennes, elk 25 meter breed, is een van ’s werelds grootste en gevoeligste radiotelescopen. Eén mo­bieltje dat schreeuwend een zendmast zoekt, kan de metingen van het hele telescopenpark verpesten.

Maanexperimenten

Geen wonder dat de NASA voor zijn nieuwe maanprogramma Artemis op zoek is naar wetenschappelijke experi­menten die beter op de maan kunnen worden uitgevoerd dan in de rumoerige, kolkende aardatmosfeer. Ga maar na: geen bodemtrillingen door verkeer, bouwwerkzaamheden of vulkanisme, en geen atmosfeer die je telescoopbeeld vertekent als de warme lucht boven een kaarsvlam.

Vijftig jaar na de oorspronkelijke Apollo­missies wil de NASA daarom terug naar de maan. Niet alleen voor vervolgonder­zoek naar de geheimen van de maan of om grootschalige experimenten neer te zetten, want Artemis is ook een leer­school. Met het ergens na 2024 te bou­wen ruimtestation Lunar Gateway in een baan rond de maan, maanlandingen en uiteindelijk zelfs een permanent bewoonde basis wil de NASA zich voor­bereiden op de volgende grote stap: bemenste missies naar Mars.

In het Artemisprogramma wordt bekeken of we de maan nuttig kunnen gebruiken, bijvoorbeeld als ultieme locatie voor grote wetenschappelijke experimenten waarvoor geen plaats of rust meer is op aarde. Met subsidies voor voorstudies wil de NASA de beste ideeën voor zulke experimenten verzamelen. En die zijn er, want de stille, ruime maan is aantrekkelijk. Door internatio­nale afspraken van de Internationale Telecommunicatie-unie is de achterkant van de maan bijvoorbeeld de ultieme radiostille zone om ongestoord naar het heelal te turen.

Dit is het begin van het artikel ‘Wetenschap reikt naar de maan’ te vinden in KIJK 9/2022. Deze editie ligt in de winkel vanaf 18 augustus tot en met 14 september.

Meer informatie:

• ArXiv: Lunar Gravitational-Wave Antenna
• CNET: NASA details its science experiments for the moon
• New Journal of Physics: A very high energy hadron collider on the Moon
• Rijksuniversiteit Groningen: Een laser naar de Maan
• KIJK: Met de maan ‘onmeetbare’ zwaartekrachtgolven oppikken

Beeld:

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!