Volgens de huidige inzichten ontstond het heelal circa 13,8 miljard jaar geleden in een energierijke oerknal. Kosmologen hebben daar drie overtuigende ‘bewijzen’ voor.

1) Uitdijing

De lege ruimte dijt uit, waardoor alle afstanden in het heelal (in elk geval op grote schaal) in de loop van de tijd toenemen. Dat betekent dat alle materie in de kosmos lang geleden heel dicht op elkaar gepakt zat. Die extreem compacte en hete begintoestand wordt de oerknal genoemd.

2) Achtergrondstraling

Kort na het ontstaan was het heelal gevuld met energierijke straling. Dankzij de uitdijing raakte die verdund en afgekoeld, maar volgens de oerknaltheorie moet die straling nog steeds aanwezig zijn. In 1965 werd het zwakke signaal ontdekt, precies met de voorspelde eigenschappen.

3) Samenstelling

De oerknaltheorie voorspelt dat de ‘gewone’ materie in het heelal voor circa 75 procent uit waterstof en voor een kleine 25 procent uit helium bestaat, als gevolg van kernfusiereacties tijdens de hete beginfase. De gemeten samenstelling van het heelal is daar nauwkeurig mee in overeenstemming.

Dit is een kader uit het artikel ‘Hoofdpijndossier voor sterrenkundigen’ te vinden in KIJK 9/2020. Deze editie ligt in de winkel vanaf 20 augustus tot en met 16 september.

Meer informatie:

• Space Telescope: Edwin Powell Hubble – The man who discovered the cosmos
• Scientific American: How a dispute over a single number became a cosmological crisis
• YouTube: Universiteit van Nederland: Als het heelal uitdijt, waarin dijt het dan uit?
• KIJK: Einstein versus de kameleontheorieën

Tekst: Govert Schilling

Openingsbeeld: Scott Wiessinger/USRA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!