De meeste van deze ‘ruimtebrokstukken’ zouden afkomstig zijn van een handvol oeroude miniplaneten.
Rond onze zon draaien niet alleen de acht bekende planeten, ook zogeheten planetoïden bewegen in een baan rond de centrale ster. Over de exacte oorsprong van die planeetachtige ‘brokstukken’ hebben sterrenkundigen jarenlang het hoofd gebroken.
Nieuw onderzoek aan de Florida-universiteit maakt mogelijk een eind aan deze lange zoektocht. Uit de studie blijkt dat de mysterieuze planetoïden waarschijnlijk ontstonden in de kindertijd van ons zonnestelsel bij het versplinteren van vijf à zes miniplaneten. Het onderzoek werd gepubliceerd in Nature Astronomy.
Lees ook: 3 begerenswaardige planetoïden
Gordel
Planetoïden – ‘planeetachtigen’, of asteroïden – zijn ruimtebrokstukken die net als ‘echte’ planeten in een baan rond de zon bewegen. Afmetingen variëren van zo’n 100 meter tot een paar honderd kilometer in doorsnede, en ook de precieze samenstelling kan sterk verschillen van brokstuk tot brokstuk. In ons zonnestelsel bevinden verreweg de meesten zich in de zogeheten planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter.
Volgens het nieuwe onderzoek zou tenminste 85 procent van de 200.000 planetoïden in de binnenste ring van de planetoïdengordel – de voornaamste bron van meteorieten die op aarde terecht komen – afkomstig zijn van vijf à zes oeroude miniplaneten.
Verreweg de meeste planetoïden in ons zonnestelsel bevinden zich in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter (main asteroid belt).
Compositiemix
Sterrenkundige Simon Portegies Zwart (Universiteit Leiden) is enthousiast. “Het onderzoek geeft een overtuigende verklaring voor de verdeling van de verschillende afmetingen van asteroïden (red.: in dit geval zijn asteroïden en planetoïden synoniem), hun banen en compositie”, vertelt hij. Met name die laatste is interessant. Er zijn zo veel verschillende verklaringen voor de aanwezige mix van bijvoorbeeld ijzer en steenasteroïden. Maar, volgens Portegies Zwart zijn die theorieën nogal geconstrueerd.
Vroeger dacht men dat ijzer- en steenasteroïden op verschillende plekken werden gevormd. IJzerasteroïden zouden dichterbij de zon ontstaan, en steenasteroïden verder weg. Om de mix van beide te verklaren, dacht men dat Jupiter eerst dichter naar de zon beweegt, om vervolgens weer verder weg te bewegen.
Met een diameter van tussen de 470 en 530 kilometer is Vesta een van de grootste planetoïden in de planetoïdengordel.
Verschillende laagjes
Met de nieuwe inzichten zijn dergelijke, wat geknutselde theorieën niet meer nodig. “De verschillende soorten asteroïden blijken van enkele miniplaneten afkomstig te zijn”, legt Portegies Zwart uit. Net als aarde, bestaan dergelijke ‘planeten’ uit lagen verschillende materialen: ijzerhoudend materiaal aan de binnenkant en steenachtig materiaal aan de buitenkant. “Bij een botsing breekt zo’n miniplaneet in stukken, en komen beide typen brokstukken in vergelijkbare banen terecht.”
“Dit onderzoek geeft een prachtige verklaring voor een oud probleem waar vele sterrenkundigen creatieve, maar vaak nogal geconstrueerde oplossingen voor hadden bedacht”, besluit de wetenschapper.
Bronnen: Nature Astronomy, EurekAlert!
Beeld: Don Davis/Florida University
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!