Het lijkt erop dat de planeetvorming rondom dubbelsterren een stuk gewelddadiger verloopt dan werd gedacht.

Sterren zijn er in alle vormen en maten, en ze zijn ook lang niet altijd alleen. Zo is de helft van alle sterren van het formaat van de zon onderdeel van een dubbelstersysteem. Met twee bollen in het midden in plaats van een is de zwaartekracht in zo’n stelsel een stuk ingewikkelder dan we gewend zijn. Astronomen aan de Universiteit van Kopenhagen laten zien dat ook het ontstaan van planeten er in die gevallen anders uit kan zien.

Lees ook:

• Deze planeten blijken toch sterren te zijn
• Astronomen ontdekken drie ‘micronovae’

Brandstof

Planeten ontstaan altijd samen met een ster. In de ruimte bevinden zich grote wolken gas die langzaam onder hun eigen zwaartekracht instorten tot sterren. In dit proces vormen zich ook schijven van gas die langzaam afkoelen. Daarbij ontstaan korrels van steen en ijs die aan elkaar blijven plakken. Uiteindelijk groeien deze uit tot volledige planeten.

Normaal verloopt dat geleidelijk. Maar dat blijkt niet te gelden voor NGC 1333-IRAS2A. Het team bekeek dit dubbelstersysteem met ALMA, een radiotelescoop die uit 66 afzonderlijke schotelantennes bestaat. Op basis van zijn observaties maakten de onderzoekers een model dat de bewegingen van de sterren en schijf kan voorspellen.

Hieruit werd duidelijk dat er door de zwaartekracht van de twee sterren soms gas van de schijf naar ze toe stroomt. Door die plotselinge toename aan brandstof worden ze in een korte tijd veel feller en heter en verscheurt de gasschijf. Die kan zich wel weer herstellen, maar de korrels die uiteindelijk tot planeten moeten uitgroeien verdampen in de hitte. Het is dan nog afwachten of en hoe die uiteindelijk ontstaan.

Korrels

Ignas Snellen, hoogleraar observationele astrofysica aan de Universiteit Leiden, is het eens met dit resultaat: “Het is een mooi stukje werk. Als je kijkt naar hoe de sterren elkaar beïnvloeden, dan moet dat ook wel gevolgen hebben voor de zich vormende planeten.” Ook hij is niet zeker of er wel planeten komen. “Door de zwaartekracht van de dubbelster is het moeilijk om een stabiele baan te vinden.” Iedereen wacht dus gespannen af of er nog iets van die korrels overblijft.

Bronnen: Nature, Allesoversterrenkunde.nl, Phys.org, IFLscience

Beeld: ESA/Hubble

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!