Mark Setrakian bouwt al meer dan dertig jaar robots voor film en televisie. En die kunnen lopen, vechten, subtiel balanceren of zelfs een bezwerende dans uitvoeren. Een gesprek over heden, verleden én toekomst van de robotica.

KIJK: Al op je negentiende trad je in dienst van George Lucas’ Industrial Light & Magic, Hollywoods meest invloedrijke specialeffectsstudio. Hoe wist je daar binnen te komen?
“Mijn studie natuurkunde op UCLA (Universiteit van Californië, Los Angeles ‒ red.) viel erg tegen: te veel theorie en te weinig praktijk. Ik kwam na mijn eerste jaar thuis en bouwde uit pure frustratie een klein mechanisch hoofd. Het had oogleden die bewogen en een kaak die op en neer kon, alles gemaakt van heel eenvoudige materialen. Van een vriend uit de plaatselijke hobbywinkel wist ik dat ingenieurs van ILM naast hun filmwerk allerlei bijbaantjes hadden om de kost te verdienen. Een aantal van hen gaf les op onze lokale universiteit. Ik stopte onmiddellijk met UCLA, gaf me op voor een cursus en ontmoette zo de ILM-jongens. En het was mijn pratende hoofd dat steeds het ijs brak. Een van hen vroeg me toen te solliciteren.”

Dat was midden jaren tachtig. Je hebt dus de opkomst van de computers in de filmtrucage meegemaakt.
“Sterker nog: ik heb de geboorte ervan gezien. Rond die tijd ontwikkelde ILM het allereerste digitale personage ooit: een gebrandschilderde ridder voor de tv-serie Young Sherlock Holmes. Mijn eerste project was de pratende eend uit Howard the duck (1986). En daarvoor deden we de allereerste wire removal: het digitaal wegpoetsen van veiligheidsdraden. Dat was heel opwindend allemaal; een nieuw tijdperk. Ik vroeg me toen af of ik wellicht niet beter de computerkant op kon gaan, omdat de mogelijkheden daar onbegrensd leken. Maar ik had zo’n sterke affiniteit met het werken met mijn handen, dat ik dat niet wilde opgeven.”

Heeft het gebruik van computers de mechanische special effects in films inmiddels volledig verdrongen?
“Regisseur Guillermo del Toro is een filmmaker die er echt van houdt om met fysieke special effects te werken. Hij snapt als geen ander de sensatie van het tot leven brengen van levenloze objecten. Maar tijdens Pacific rim (2013) zei hij tegen me: ‘Over vijf jaar is alles waar wij nu mee bezig zijn verdwenen.’ En hij heeft gelijk. Maar ik houd niet vast aan het verleden; dat heb ik nooit gedaan. Ik zal niet koppig dezelfde effecten steeds weer opnieuw uitvoeren. Het verbaast me als ik dat bij collega’s wel zie. Verbazing, omdat we allemaal voor dit vak hebben gekozen als uitvinder; dus om creatieve oplossingen voor problemen te bedenken.”

Dit is een fragment van een interview, te vinden in KIJK 2/2016. Dit nummer ligt in de winkel vanaf 21 januari tot en met 17 februari.

Zie hieronder een van de robots van Mark Setrakian in actie:

• YouTube: Exclusive robot combat league clip – Axe & Game Over
• WN: Roboticist Mark Setrakian’s Axis Robot

Tekst: Mark van den Tempel

Beeld: Getty Images