De Amerikanen waren na Nagasaki nog lang niet klaar met de atoombom. Deden zij hun kernwapenproeven tijdens de Koude Oorlog eerst nog in de Grote Oceaan, vanaf 1951 was de Nevada Test Site aan de beurt – big time. In veertig jaar tijd werden daar bijna duizend atoombommen tot ontploffing gebracht.
De één ziet pukkels in het landschap, de ander gaten. Groot, klein, zuiver rond, ovaal. Met Google Earth zijn ze allemaal te bekijken. KIJK krijgt voor de rubriek ‘Spot’ dan ook regelmatig mailtjes over de raadselachtige vormen in de Amerikaanse Nevadawoestijn. Reden genoeg om eens uit te vissen hoe dat aardse maanlandschap eigenlijk is ontstaan.
Die zoektocht leidt naar het Atomic Testing Museum in Las Vegas. Chuck Costa (71), directeur van het museum, vertelt ons dat het kraters zijn, veroorzaakt door Amerikaanse proeven met kernwapens tijdens de Koude Oorlog. En Costa kan het weten: hij was erbij toen ze werden gemaakt.
Het verhaal van de Amerikaanse atoomproeven begint in de Tweede Wereldoorlog. Het Manhattanproject – Amerika’s inspanningen om als eerste over een atoombom te beschikken – was een haastklus. Kort na de oorlog, toen er nog ‘maar’ drie atoombommen succesvol tot ontploffing waren gebracht, ging de ontwikkeling gewoon door. Hiroshima en Nagasaki waren dan wel overtuigend in de as gelegd, maar de Amerikaanse marine was bijvoorbeeld erg benieuwd naar de effecten van een atoombom op een vloot oorlogsschepen.
Dus ging men op zoek naar een plek om grootschalige tests te doen. Dat werden de Marshalleilanden in de Grote Oceaan, 3500 kilometer ten noordoosten van Australië. President Truman bepaalde in januari 1946 dat de voorheen Japanse eilanden voortaan onder Amerikaans toezicht zouden komen. Dus dat was lekker handig.
Lang niet iedereen zag het nut van nieuwe atoomproeven in. Vooral wetenschappers die eerder aan de ontwikkeling van de bom hadden gewerkt, vonden verdere tests onnodig en gevaarlijk voor het milieu. De zee rond de eilanden zou volgens hen veranderen in “een heksenbrouwsel van radioactiviteit”. En de marine zou dan misschien aan kunnen tonen dat je met een atoombom schepen tot zinken kon brengen, maar ging met de proeven voorbij aan de effecten van straling op de bemanning.
Het volledige artikel staat in KIJK 4/2010, in de winkel van 12 maart t/m 7 april 2010.
Geraadpleegde sites: