Afgelopen zondag ontstond er een lek in een pijpleiding waardoor zo’n 31.600 liter olie in het water van het Zuid-Engelse Poole Harbour lekte. Hoe ruim je zoiets op?
In de Zuid-Engelse haven Poole Harbour is zondag zo’n 31.600 liter (tweehonderd vaten) olie via een lek in een pijpleiding in het water terecht gekomen. Het ging om een mengsel van 85 procent water met 15 procent olie. Het lek was ook relatief klein; bij het grootste olielek ooit kwam bijvoorbeeld bijna 1,5 miljard liter olie in het zeewater terecht. Dat was tijdens de Golfoorlog in 1991. Toch moet het spul opgeruimd worden. Maar hoe gaat dat in zijn werk?
Lees ook:
Opvegen en opzuigen
Vaak is de eerste actie het uitgooien van olieschermen, lange drijflichamen met een scherm dat verticaal onder het wateroppervlak hangt. Deze vormen een barrière die voorkomt dat de olie zich naar andere gebieden verspreidt.
Bij kleine lekken worden er daarna vaak absorptiemiddelen in het water gegooid. Die hebben meestal een worstachtige vorm en zijn gemaakt van materialen die olie absorberen en water juist afstoten.
Een andere techniek maakt gebruik van drijvende apparaten die disc skimmers worden genoemd. Deze bestaan uit schijven die zijn bekleed met olieabsorberend materiaal. De schijven draaien rond en nemen zo de olie op, die er vervolgens boven een opvangbak vanaf wordt geschraapt. Disc skimmers werken vooral goed in havenbekkens en rivieren met weinig stroming. Op open zee met veel golven zijn ze minder effectief en nemen ze naast olie ook veel water op.
Bij een grote olievlek kunnen alleen absorptiemiddelen en skimmers niet alle olie opruimen. Vaak worden er dan ook oliebestrijdingsvaartuigen ingezet, zoals de Arca van Rijkswaterstaat. Deze schepen hebben lange uitklapbare vangarmen. Die vegen de olie bij elkaar, waarna die via de ‘oksel’ in de arm wordt opgezogen en in het ruim gepompt.
De fik erin
Veel landen in Europa zetten in op de bovengenoemde mechanische oliebestrijdingsmethoden, maar er zijn andere manieren. Bijvoorbeeld het gebruik van detergenten, chemische middelen die ervoor zorgen dat de olie wordt opgebroken in kleine druppels. Zo wordt het oppervlakte vergroot, waardoor micro-organismen er beter bij kunnen en de vervuiling sneller afbreken.
Sommige landen kiezen ervoor om de olie te verbranden. Maar daarvoor is er een dikke olielaag nodig en dan moet je het spul eigenlijk eerst bij elkaar harken. En als je dat doet, dan is het een stuk milieuvriendelijker om het vervolgens op te zuigen.
Opmerkelijk genoeg kan de zo verzamelde olie gewoon nog nuttig worden gebruikt, bijvoorbeeld als brandstof voor een vuilverbrandingsinstallatie. Van heel zware olie kan gietasfalt voor dijken worden gemaakt en vrij schone olie kan zelfs nog naar de raffinaderij.
Niets doen?
Naast de mechanische manier, de chemische aanpak en het verbranden van de olie is er nóg een olieruimmethode: niets doen. Geraffineerde olie moet je zeker opruimen. Dat is chemisch zo veranderd dat micro-organismen er nauwelijks vat op hebben. Maar ruwe olie is een natuurproduct, dat kunnen ze wel afbreken.
En soms is dat de beste optie. Als er bijvoorbeeld midden op de oceaan een tanker begint te lekken, raakt de olie snel met het golvende water vermengd en valt er niet zo veel meer op te ruimen als je eenmaal op de plaats des onheils aankomt. Maar grote olievlekken bij de kust moeten natuurlijk wel worden opgeruimd.
Poole Harbour is een populaire regio voor watersporters en watervogels. Ook heeft een groot deel van het gebied de beschermingsstatus Area of Specific Scientific Interest. De Britten spreken dan ook – ondanks de relatief beperkte hoeveelheid olie – van een grote ramp. Vrij snel na de ontdekking van het lek zijn er schermen in het water gelegd. Daarna zijn mechanische methoden gebruikt om de olie op te ruimen. Dronebeelden van maandagavond laten al 60 tot 70 procent minder olie op het water zien dan zondag.
Bronnen: BBC, The Guardian, NOAA, Rijkswaterstaat, KIJK 13/2011
Openingsbeeld: Olievlek na de DP Deepwater Horizon-ramp in 2010, ©kris krüg via Flickr,Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic.