Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Als Nederlanders zijn we nogal trots op onze skills als waterbouwers. De polders, de Afsluitdijk en Oosterscheldekering – de grootste waterwerken ter wereld, toch? Nog wel. Een kijkje bij vijf megaprojecten op of onder water.
Lees ook:
Onderwaterrotonde
Op de Faeröer halverwege Noorwegen en IJsland hoef je voortaan niet meer met de pont van het barre eiland Eysturoy naar het naastgelegen Streymoy, maar pak je de 11 kilometer lange tunnel Eysturoy-tunnel. Die is in 2020 opgeleverd en verkort de trip tussen de eilanden van 75 minuten over zee naar een kwartier door de tunnel. Eysturoy is niet de langste onderwatertunnel ter wereld (dat is de Seikan-tunnel in Japan), maar wel de eerste met een rotonde onder water. Gebruikers van de toltunnel kunnen daar kiezen tussen tunnels richting Streymoy en naar weerszijden van de kilometerslange fjord Skálafjørður.
In 2023 krijgen de Faeröerer een 10,8 kilometer lange tunnel bij tussen Streymoy en Sandoy; totale kosten voor de twee tunnels zijn zo’n 400 miljoen euro. Een 20-25 lange tunnel van Sandoy naar het afgelegen Suðuroy zit nog in het vat. Daarna zouden 99 procent van al de eilandjes met tunnels aan elkaar zitten.
Noordzeedam
Zeespiegelstijging van twee meter? Met wat geld en zand vormt dat geen probleem, rekenen oceanografen Sjoerd Groeskamp en Joakim Kjellsson voor. In het Bulletin of the American Meteorological Society werken ze uit hoe je de hele Noordzee in kunt dammen: leg een dam van Bretagne naar Zuidwest-Engeland, en een van Schotland naar Noorwegen via de Orkney- en Shetland-eilanden. Dat megabouwwerk wordt 637 kilometer lang, tot 321 meter diep, kost meer dan 500 miljard euro en vreet in totaal 35,2 kubieke kilometer aan zand, evenveel als er wereldwijd in één jaar ontgonnen wordt. Zelf noemen Groeskamp en Kjellsson dit meer een waarschuwing dan een plan tegen zeespiegelstijging.
Grootste zeesluis
Na een publiekswedstrijd in 2020 is er eindelijk een naam voor ’s werelds grootste zeesluis, bij IJmuiden: het poëtische Zeesluis IJmuiden (onze redactie was voor Sluisje McSluisface). De bestaande Noordersluis is aan het eind van zijn geplande levensduur en wordt ook te klein voor grote zeeschepen die de haven van Amsterdam aan willen doen. De nieuwe Zeesluis IJmuiden wordt 500 meter lang, 70 meter breed en 18 meter diep. Het bouwproject ging van start in 2016 en moet begin 2022 klaar zijn.
Lagunedam Venetië
Venetië zinkt langzaam in zee. Niet (alleen) door het gewicht van de miljoenen toeristen per jaar trouwens: de 118 eilandjes in de lagune hebben geen stevige fundering en klinken langzaam in. Om de prachtige stad te beschermen tegen hoog water, besloot het Italiaanse ministerie van infrastructuur en transport in 2003 een beweegbare dam aan te leggen. Op de bodem van de drie ingangen van de lagune zijn bewegende pontons geplaatst. Bij hoog water kunnen die worden leeggepompt en komen ze omhoog als een tijdelijke zeewering. De MOSE-dam zou in 2018 worden opgeleverd maar is vertraagd tot eind 2021. In december 2020 haperde het systeem van bijna 5 miljard euro nog en kwam de stad alsnog onder water te staan.
Onderzeelab bij Curaçao
Het ziet eruit als de geheime basis van een bad guy uit een Bond-film, maar nee: het onderwaterproject PROTEUS is een goudeerlijk onderzoeksproject en habitat, 20 meter onder de golven bij Curaçao. Onderzoekers moeten er langere tijd onder water kunnen werken zonder tijdrovende trips naar het oppervlak. Het project van onderwateravonturier Fabien Cousteau en architect Yves Béhar zit net in de planningsfase en zou over drie jaar klaar moeten zijn, dus houd je duikbril nog even droog.
Bronnen: Maritime Executive, Global Construction Review, Big Think, Port of Amsterdam, Rijkswaterstaat, Mose Venezia, de zeen, Nature Today
Uitgelichte foto: Rijkswaterstaat