Na het knakken van een windturbine bij Zeewolde worden daar zestien oude turbines afgebroken. Wat gebeurt er eigenlijk vervolgens mee?

Op 4 januari brak de bovenkant van een windturbine aan de Eemmeerdijk bij Zeewolde af. Na dit ongeluk werd de rest van het park uit voorzorg stilgezet. Deze week werd bekend dat ze niet meer gaan draaien en dat de zestien turbines vervroegd afgebroken zullen worden. Kan al dat materiaal eigenlijk nog gerecycled worden?

Lees ook:

• Uilenvleugels inspireren fluisterstille windturbine
• Noren werken aan drijvende mega-windturbine
• Gehoorschade bij zeedieren door heien windturbines

Rotorbladen zijn het probleemgeval

Voor het grootste deel zijn windturbines goed recyclebaar. Zo’n 90% (in gewicht) van de onderdelen kan hergebruikt worden, waaronder de fundering, de toren en het mechaniek. Eigenlijk zijn alleen de rotorbladen een probleemgeval. Die moeten namelijk groot, licht én stevig zijn. En om dat te bereiken, zijn ze gemaakt van composieten: een samensmelting van materialen. In het geval van rotorbladen is dat meestal een mix van voornamelijk glas- en koolstofvezels. 

Het recyclen van composieten is erg ingewikkeld, want ze zijn erg stevig en de verschillende grondstoffen moeten worden gescheiden zodat ze apart verwerkt kunnen worden. De bladen gaan in Nederland daarom meestal gewoon de verbrandingsoven in. In andere landen, zoals de Verenigde Staten, worden ze soms ook begraven. Dit zijn natuurlijk niet de meest duurzame opties: bij de verbranding komt namelijk een hoop CO₂ vrij en onder de grond komen er langzaam microdeeltjes in de aarde. Bedrijven zijn daarom naarstig op zoek naar alternatieven.

Recycle-oven

Sommige bedrijven proberen de bladen daarom op een andere manier te gebruiken. Het Nederlandse SuperUse maakt er bijvoorbeeld speeltuinen en straatmeubilair van. Een leuk en origineel idee, maar er zijn veel meer bladen dan dat er behoefte is aan nieuwe speeltoestellen.

Het is nuttiger om ze om te zetten in een grondstof die opnieuw in andere producten gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld door ze mechanisch te vermalen tot korrels. Vaak gaat de kwaliteit van het materiaal hierbij wel omlaag. De korrels kunnen alleen gebruikt worden in laagwaardige producten, zoals vulstof in bijvoorbeeld kunststoffen, verf en coatings.

Het Nederlandse TNO heeft misschien een betere oplossing gevonden. De onderzoeksorganisatie bouwde een geavanceerde oven waarmee de glas- en koolstofvezels op hoge temperatuur (500 graden Celsius) zijn te scheiden. Doordat er binnenin geen zuurstof aanwezig is, verbranden de materialen niet. De losse vezels kunnen vervolgens verwerkt worden in hoogwaardige producten, bijvoorbeeld in auto’s, als dashboard of behuizing van koplampen. TNO is nu bezig met het opschalen van het recycleproces.

Kringloopturbines

De windturbines uit het park bij Zeewolde zijn oud (1998) en duidelijk klaar om gerecycled te worden. Maar lang niet alle torens die worden gedemonteerd, hebben het einde van hun leven bereikt. De meeste kunnen zo’n 25 jaar draaien; toch moeten ze in Nederland soms al na 10 of 15 jaar plaatsmaken voor grotere en efficiëntere exemplaren.

In andere landen staan ze te springen om dit soort goedkopere tweedehands turbines. Ierland en Italië hebben bijvoorbeeld een zwakker stroomnet, kleinere turbines zijn daar in trek omdat die minder snel het netwerk overbelasten. Ook landen in Zuid-Amerika en Afrika kopen graag de afgeprijsde exemplaren. Trouw meldde in 2016 dat de handel in tweedehands turbines zelfs een booming business is. Ze zijn namelijk vaak nog een aantal tonnen waard.

Maar ook die kringloopturbines zullen in de komende jaren hun maximale leeftijd bereiken. Dat gaat een gigantische berg rotorbladen opleveren die alleen maar sneller zal groeien – er worden natuurlijk steeds meer turbines gebouwd. Als het een bedrijf lukt om daar een financieel aantrekkelijke en efficiënte recyclemethode voor te vinden, heeft het waarschijnlijk goud in handen.

Bronnen: TNO, NOS, Trouw, ChangeInc., American Chemical Society

Beeld: Hans Linde/Pixabay