Paardenvlees dat wordt verkocht als rundvlees, met water volgespoten kip: voedselhandelaren doen de gekste dingen om hun hun winstmarges te vergroten. Maar het huidige voedselgesjoemel verbleekt bij wat er vroeger op dat gebied in Europa gebeurde. De historische context van een actueel probleem.
Het is 1818. In Londen staat de kruidenier Edward Palmer voor de rechter. Hij heeft grof geld verdiend met de verkoop van thee. Maar het was helemaal geen thee, zegt de aanklager, het waren ordinaire heesterblaadjes. Palmers handlangers hebben de blaadjes verzameld, gekookt, gedroogd, met de hand gekruld en voorzien van allerlei toevoegingen. Zo kleurden ze de blaadjes voor ‘groene thee’ met koper en witte lood. “Het is jammerlijk te bedenken, dat terwijl mensen dachten een voedzame drank te nuttigen, zij in feite langzaam maar zeker werden vergiftigd”, zegt de aanklager. Palmer krijgt een boete van 840 pond – omgerekend naar nu is dat zo’n 68.000 euro.
Anno 2013 is voedselfraude nog steeds aan de orde van de dag, denk aan de recente ophef over paardenvlees dat in heel Europa als rundvlees werd verkocht. Paardenvlees is goedkoper, er gelden minder strenge controles voor en het werd bovendien vermengd met oud, bedorven vlees. En dan is er nog het kippenvlees dat ingespoten wordt met water, hondenvlees dat in Spaanse gehaktballetjes is verwerkt en allerhande voedselschandalen in China, van vergiftigde babyvoeding tot rattenvlees dat als lamsvlees werd verkocht.
Door de crisis stijgt het aantal fraudemeldingen, zegt de U.S. Pharmacopeial Convention (USP), een onafhankelijke voedselwaakhond in de Verenigde Staten. Verzamelde de USP over de periode 1980-2010 zo’n 1300 fraudezaken, voor 2011 en 2012 waren dat er al 800. De producten waar volgens de USP het meest mee wordt gesjoemeld, zijn olijfolie, melk, specerijen, koffie en honing. Het bizarste voorbeeld in de database, ontdekt in 2012: granaatappelsap waar geen spoor van granaatappel in bleek te zitten.
Dit is het begin van een artikel, te vinden in KIJK 8/2013. Dit nummer ligt in de winkel van 28 juni tot en met 25 juli.
Meer informatie:
Tekst: Liesbeth Sparks
Beeld: Rijksmuseum/Bewerking Olivier Hokke/Wolfox