Bioloog en KIJK-columnist Ronald Veldhuizen trapt de bewering ‘Lokaal voedsel is beter voor het milieu’ onderuit.
Aan de gracht vlakbij ons appartement heb je zo nu en dan van die snobistische marktjes waar ik graag kom. Ik sta te kijken bij een stel smakelijk uitziende quiches. Ongevraagd begint de quichemeneer iets positief over zijn waren te vertellen. Dat zijn quiches lokáál zijn. Lokaal. Hij zegt het woord drie keer in tien seconden.
Lokaal wil zeggen: louter bereid met ingrediënten uit de buurt. Dat schijnt milieuvriendelijk te wezen, want zo heeft de inhoud van de quiche dus niet de halve wereld over gereisd op een dieselolie slurpend containerschip. En containerschepen zijn altijd slecht voor de wereld; dat begrijp je wel. Aha. Ik knik vriendelijk, want dat is wel zo gezellig.
Maar eigenlijk denk ik: ammehoela. Lokaal voedsel klinkt misschien oprecht en groen en al dat soort dingen, maar de wereld red je er echt niet mee. Want de kilometers die ons voedsel op schepen en vrachtwagens aflegt – ook wel de food miles genoemd – doen er weinig toe. Voedseltransport beslaat slechts een tiende van de milieulast, zo rekende milieuwetenschapper Gareth Edwards-Jones eens voor. De 90 procent die overblijft, gaat allemaal in de productie van dat eten zitten.
Voorbeeldje. Een tomaat, ook een biologische, groeit in Nederland in kassen, en het kost bakken met energie om die dag en nacht te verwarmen. Een Spaanse tomaat groeit praktisch gratis onder de zon. Zelfs inclusief vervoer is een Spaanse vrachtwagentomaat qua CO₂-uitstoot daardoor vijf keer milieuvriendelijker dan een Nederlandse, hoeveel hippieliefde die laatste ook heeft gekregen. Of iets lokaal is, zegt dus niets zinnigs over de groenheid ervan.
Holle verkooppraatjes dus. Natuurlijk doen wel meer marktkooplui dat, maar het vervelende van het groene geklets is de hypocrisie erachter. Kijk ons goed bezig zijn; dat zou iedereen moeten doen. Nee, dank je, ik doe niet mee. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat ik tégen lokaal eten ben. Bovendien: die ietwat klimaatverpestende quiche smaakte verdomd goed. En ik ben ook maar een mens.
Deze column verscheen ook in KIJK 9/2015.