Deze vraag komt van een KIJK-lezer die zijn tong vaak verbrandt als hij tomatensoep eet. Ook de stukjes tomaat op een pizza kunnen er wat van. Hoe komt dat?
Hiervoor hebben we een stukje natuurkunde nodig. Tomaten bevatten doorgaans veel water – zo’n 94 procent – en dat water is erg goed in het vasthouden van warmte. Volgens de thermodynamica heeft water namelijk een hoge soortelijke warmte. Dat betekent dat er relatief veel energie nodig is om het op te warmen, maar dat het ook relatief lang duurt voordat het die warmte weer kwijtraakt.
Zo is de soortelijke warmte van water twee keer zo hoog als die van olie of vet. Tomatensoep en andere heldere, waterige soepen blijven daardoor langer op temperatuur dan bijvoorbeeld een romige champignonsoep. En hoewel een pizza als één geheel uit de oven komt, blijft dat schijfje tomaat in vergelijking met de salami of ham erg lang heet.
Lees ook:
Viskeuze tomatensoep koelt minder snel af
Maar er speelt ook nog iets anders: de mate van convectie. Jo Hermans, emeritus hoogleraar natuurkunde en KIJK-collega, legt uit: “Convectie is het gemak waarmee een vloeistof of gas zich beweegt als er temperatuurverschillen, en dus dichtheidsverschillen, ontstaan. Hoe lager de convectie, hoe langzamer warme soep zich verspreidt naar plekken in de kom die sneller afkoelen (de randen) en hoe langer het dus duurt voordat je eten is afgekoeld.” Daardoor houdt een kom iets-viskeuze tomatensoep de warmte net iets beter vast dan een bakje puur water.
Ook als je hete soep in een aardewerken schaaltje giet, koelt hij minder snel af dan wanneer je hem in een metalen pan laat staan. Het metaal laat de warmte namelijk beter door dan het aardewerk. In alle gevallen geldt: blazen helpt.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 9/2023.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze special geven we antwoord op 178 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Judith Neimeijer
Beeld: Ella Olsson/Unsplash