Wanneer je de beelden van hongerige kinderen uit Afrika vergelijkt met de foto’s van uitgehongerde mensen in concentratiekampen, zie je verschillen. Zijn er meerdere soorten ondervoeding?

Corrie Visser heeft een vraag die ze zelf eigenlijk te erg vindt om te stellen. “Op tv zie je vaak hongerende kinderen in Afrika met zo’n akelig bolle buik (hongeroedeem)”, schrijft ze. “Maar op foto’s van concentratiekampen zie ik alleen vreselijk uitgeteerde mensen. Hoe kan dat?”

Kwashiorkor

Volgens de theorie zit het verschil hem in de vorm van ondervoeding, vertelt kindernierarts Michiel Oosterveld van het Emma Kinderziekenhuis/AMC. “Kinderen in Afrika met zo’n bolle buik krijgen vooral te weinig eiwitten binnen. Doordat er niet genoeg van in hun bloed zit, zou het bloed minder goed in staat zijn om vocht uit de weefsels te trekken. Vandaar het vasthouden daarvan.”

Die aandoening heet kwashiorkor, en dat is Ghanees voor ‘dat wat het kind overkomt nadat er een nieuw kind is geboren’, zegt Oosterveld. “In Afrikaanse landen blijven kinderen meestal lang aan de borst. Pas als er een broertje of zusje wordt geboren, stopt de borstvoeding. Daarna krijgt het kind vaak eenzijdige voeding met weinig eiwitten.”

Marasmus

Als je álle voedingstoffen tekortkomt – eiwitten, koolhydraten en vetten – spreek je van marasmus, een andere vorm van ondervoeding. Marasmus komt uit het Grieks en betekent ‘wegkwijnen’. Mensen verbranden dan al hun vetten en als laatste redmiddel verbranden ze zelfs hun spieren (eiwitten). Zo ontstaat het uitgemergelde beeld dat we kennen van concentratiekampen in de Tweede Wereldoorlog of in voormalig Joegoslavië.

“Maar eigenlijk weten we het niet precies”, zegt Oosterveld. “Mensen met kwashiorkor hebben inderdaad een tekort aan eiwit in hun bloed, en hoe minder eiwit, hoe dikker de buik. Toch hoeft dat niet op een oorzakelijk verband te wijzen. En het is ook onduidelijk waarom je geen dikke buik krijgt als je een tekort hebt aan álle voedingstoffen.”

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl! Deze vraag kon je vinden in KIJK 6/2017.

Tekst: Diana de Veld

Beeld: iStock/Getty Images

Lees ook: 

• ‘Drink dagelijks drie koppen koffie, dan leef je langer’
• ‘Recreatief gebruik borstvoeding is ongezond’

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer (geen verzendkosten). Abonnee worden? Dat kan hier!