Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Veel gezondheidsrisico’s van alcoholgebruik zijn bekend. Nu meent een team van Britse wetenschappers dat alcoholconsumptie er ook voor zorgt dat je sneller veroudert.
“Als alcohol vandaag werd uitgevonden, zou het in alle landen illegaal zijn”, zei de Britse hoogleraar psychofarmacologie David Nutt in een interview met KIJK vorig jaar. Het is een veelgehoord argument van mensen die ervoor pleiten om alcohol op te nemen in het drugsbeleid.
Overmatig drankgebruik richt organen als lever, hart en hersenen schade aan. Matig drinken verhoogt al het risico op hartritmestoornissen en er is inmiddels een flinke lijst kankersoorten gelinkt aan alcoholconsumptie. En nu heeft een grootschalige studie, uitgevoerd door wetenschappers uit Oxford, ook nog eens bewijs gevonden dat alcohol je sneller doet verouderen.
Lees ook:
Genetische studie
Het Oxford-team onderzocht het verband tussen alcoholinname en telomeerlengte bij meer dan 245.000 deelnemers opgenomen in de UK Biobank. Telomeren zijn de uiteinden van de chromosomen (waarin ons DNA ligt opgeslagen); ze beschermen de chromosomen tegen beschadiging. Doordat telomeren bij elke celdeling iets korter worden, beschouwen wetenschappers ze als een indicator van biologische veroudering. Zodra telomeren te kort worden, kunnen cellen zich niet langer delen en kunnen ze zelfs sterven.
“De Oxford-studie naar het verband tussen alcoholconsumptie en telomeerlengte is niet de eerste,” laat Frans Russel van het Radboud UMC weten, “maar wel de grootste observationele analyse tot nu toe met maar liefst 245.000 deelnemers.” Eerdere studies wisten al een verband te leggen tussen kortere telomeren en verschillende ziektes die aan veroudering zijn gerelateerd, waaronder alzheimer, kanker en bepaalde hartziekten.
10 glazen per week
Om een mogelijk verband te onderzoeken, gebruikte het team mendeliaanse randomisatie. Deze genetische techniek kijkt naar variaties in bepaalde genen om de invloed van risicofactoren op een ziekte vast te kunnen stellen. In dit geval, genen die al eerder in verband zijn gebracht met alcoholconsumptie en alcoholgebruiksstoornissen.
De wetenschappers vonden zo een duidelijk verband tussen hoge alcoholinname en kortere telomeren. Wie wekelijks 32 eenheden alcohol (tien à elf glazen wijn) dronk, vertoonde een telomeerverkorting die overeenkwam met ongeveer drie jaar veroudering – vergeleken met mensen die 10 eenheden alcohol dronken.
“De belangrijkste conclusie van de studie is dat er alleen een significant verband is gevonden tussen hoge alcoholinname (tien glazen of meer per week, dan heb je volgens veel richtlijnen een alcoholprobleem) en kortere telomeerlengte”, merkt Russel op. “Er lijkt dus sprake te zijn van een (hoge) drempelwaarde.”
Flink wat kanttekeningen
Toch zijn er volgens Russel wel wat kanttekeningen te plaatsen bij de conclusies van de Oxford-studie. Zo is de telomeerlengte gemeten in witte bloedcellen. “Maar het is niet duidelijk of dit ook representatief is voor andere orgaanweefsels, zoals de lever en de hersenen.” Dit wordt ook door de onderzoekers zelf als een beperking van de studie genoemd.
“Ten tweede,” vervolgt de hoogleraar farmacologie en toxicologie, “wordt telomeerlengte als indicator voor veroudering gezien, maar daar is in toenemende mate discussie over. Recente onderzoeksresultaten wijzen erop dat het slechts een ruwe schatting van de verouderingssnelheid is, en dus beperkt als een klinisch belangrijke risicomarker voor leeftijdsgebonden ziektes en kans op overlijden kan worden beschouwd.”
Als laatste kun je je afvragen hoe erg die snellere veroudering door hoge alcoholinname is, als het gedrag ook tot een sterk verhoogde kans leidt op sommige vormen van kanker en cardiovasculaire aandoeningen. Russel: “De levensverwachting zal waarschijnlijk veel korter zijn door het risico op deze ernstige ziekten als gevolg van overmatig alcoholgebruik, dan een snellere veroudering op basis van kortere telomeren.”
Minderen
Ondertussen hopen de onderzoekers zoveel mogelijk mensen te overtuigen om hun drankgebruik eens grondig te analyseren. “De alcoholdosis is belangrijk – minder drinken kan al voordelen hebben”, zegt hoofdonderzoeker Anya Topiwala.
Voor wie dat laatste eens wil proberen, heeft Nutt wel wat tips. Drink je als stel bijvoorbeeld wijn bij de maaltijd, open dan nooit een tweede fles. “En koop de duurste drank die je je kunt veroorloven. Bij een fles wijn van 50 euro geniet je van de smaak van elke mondvol. Je neemt waarschijnlijk niet eens een mondvol, je nipt. Terwijl je een fles van 5 euro gewoon wegklokt.”
Bronnen: Molecular Psychiatry, Oxford University, New Atlas